تجهیزات حفاظتی

یکی از مهم ترین موضوعات که در برق صنعتی باید رعایت شود حفاظت است؛ بطور کلی عدم استفاده صحیح از مدارات حفاظتی باعث بروز خسارات جبران ناپذیر مالی و حتی جانی می شود. تجهیزات حفاظتی برای جلوگیری از این خسارات استفاده می شوند. برای شناخت بهتر این تجهیزات در ادامه تعدادی از مشکلاتی که در صنعت برق بروز می دهد را معرفی و راه های جلوگیری از آن ها را توضیح می دهیم.

اضافه جریان (Over Current)

در یک سیستم قدرت الکتریکی ، وضعیتی است که در آن یک جریان الکتریکی بزرگتر از حد مورد نظر از طریق یک هادی وجود دارد که منجر به تولید بیش از حد گرما و خطر آتش سوزی یا آسیب به تجهیزات می شود. قطع کننده ها و فیوزها سیم کشی مدار را در برابر آسیب ناشی از جریان بیش از حد محافظت می کنند. فیوز، کلید مینیاتوری، کلید اتوماتیک و... (بسته به کاربرد) از جمله تجهیزاتی است که برای جلوگیری از این خطا استفاده می کنند.

اضافه بار (Over Load)

اضافه بار در مدار زمانی اتفاق می افتد که مقدار جریان در مدار از درجه وسایل حفاظتی فراتر رود. اگر جریان بیش از یک حد آمپری باشد ، قطع کننده مدار باز می شود و جریان بیشتری را قطع می کند. بدون محافظت از اضافه بار ، سیم ها می توانند داغ شوند ، یا حتی عایق را ذوب کرده و آتش سوزی کنند. رله اضافه بار (بیمتال) و کلید حرارتی تجهیزاتی هستند که برای این خطا استفاده می شود.

اتصال کوتاه (short circuit)

اتصال کوتاه عبارت است از هرگونه جریان الکتریکی که از مدار موردنظر خود خارج شده و مقاومت کمی در برابر آن جریان داشته باشد. علت معمول این است که سیم های برهنه با یکدیگر تماس پیدا می کنند یا اتصالات سیمی که از بین رفته اند. سیم های فرسوده یا آسیب دیده سیم برق یا سیم های لوازم خانگی نیز می توانند باعث اتصال کوتاه شوند. کلید مینیاتوری و کلید اتوماتیک برای این خطا تعبیه شده اند.

معرفی تجهیزات

بخش تجهیزات حفاظتی شامل فیوز، کلید مینیاتوری (MCB)، کلید اتوماتیک (MCCB)، رله اضافه بار حرارتی (بیمتال)، کلید حرارتی، رله کنترل فاز و کلید نشتی جریان (RCCB) که همگی از اقلام حفاظتی در برق صنعتی می باشند. فیوز؛ اگر خطایی در سیستم باعث جریان زیاد شود ، فیوز مدار را می شکند (مدار باز می کند). در این صورت از خرابی سیم کشی و دستگاه محافظت می شود. فیوز حاوی یک تکه سیم است که به راحتی ذوب می شود. اگر جریان فیوز بیش از حد زیاد باشد ، سیم گرم شده تا زمانی که ذوب شود و مدار را باز می کند. برای آشنایی بیشتر با این تجهیز به بخش فیوز مراجعه فرمائید.

کلید مینیاتوری (MCB) یک سوئیچ الکتریکی است که به طور خودکار مدار الکتریکی را در شرایط اضافه بار و همچنین اتصال کوتاه خاموش می کند. امروزه ما به جای فیوز از MCB در شبکه برق استفاده می کنیم. برای آشنایی بیشتر با این تجهیز به بخش کلید مینیاتوری مراجعه فرمائید.

کلید اتوماتیک(MCCB) یک نوع محافظ الکتریکی است که برای محافظت از مدار الکتریکی در برابر جریان بیش از حد مورد استفاده قرار می گیرد ، که می تواند باعث جلوگیری از اضافه بار یا اتصال کوتاه شود. برای آشنایی بیشتر با این تجهیز به بخش کلید اتوماتیک (MCCB) مراجعه فرمائید.

رله اضافه بار حرارتی(بیمتال)؛ رله های اضافه بار حرارتی دستگاه های حفاظت الکترومکانیکی اقتصادی برای مدار اصلی هستند. آنها در مواقع اضافه بار یا خرابی فاز از موتورها محافظت قابل اطمینان ارائه می دهند. رله اضافه بار حرارتی می تواند یک راه حل جمع و جور اولیه را به همراه کنتاکتورها تشکیل دهد. برای آشنایی بیشتر با این تجهیز به بخش رله اضافه بار حرارتی (بیمتال) مراجعه فرمائید.

کلید حرارتی دیگر تجهیز حفاظتی است که از اضافه بار و اتصال کوتاه جلوگیری می کند. به عبارت دیگر این تجهیز هم کار مینیاتوری و هم رله اضافه بار حرارتی (بیمتال) را انجام می دهد و الکتروموتور را از اتصال کوتاه و اضافه بار حفاظت می کند.برای آشنایی بیشتر با این تجهیز به بخش کلید حرارتی مراجعه فرمائید. 

رله کنترل فاز برای حفاظت از الکتروموتور سه فاز در برابر دو فاز شدن و اختلال فاز که باعث تغییر جهت چرخش الکتروموتور میگردد جلوگیری می کند. برای آشنایی بیشتر با این تجهیز به بخش رله کنترل فاز مراجعه فرمائید. 

کلید نشتی جریان (RCCB) که به کلید محافظ جان هم معروف است، جریان رفت و برگشت را اندازه گیری کرده در صورت اختلاف در مقدار آن مدار را قطع می کند. برای آشنایی بیشتر با این تجهیز به بخش کلید نشتی جریان (RCCB) مراجعه فرمائید.