فن آکسیال یک نوع فن است که هوا را در امتداد محور چرخش تیغه‌ها حرکت می‌دهد. طراحی این فن‌ها به گونه‌ای است که هوا را به صورت مستقیم از یک طرف به طرف دیگر جابجا می‌کند. مهم ترین ویژگی این فن ها جا به جایی هوا با فشار کم ولی در میزان زیاد است.  از این رو، فن آکسیال یکی از پرکاربردترین انواع فن‌ها است که در بسیاری از صنایع، کاربردهای خانگی و مصارف عمومی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فن‌ها به دلیل طراحی ساده و عملکردی عالی، توانایی جابجایی حجم زیادی از هوا را دارند؛ از این رو انتخابی مناسب برای بسیاری از محیط‌های صنعتی و خانگی هستند.

انواع فن آکسیال

فن های آکسیال بر اساس پارامترهای گوناگونی در دسته بندی های مختلفی قرار میگیرند. یکی از مهمترین این پارامترها میتوان به نوع پروانه فن های آکسیال اشاره کرد. فن های آکسیال از نظر نوع پروانه به سه نوع پره ای، لوله ای، پروانه ای تقسیم می شوند که در ادامه به بررسی آنها می پردازیم.

فن آکسیال پره ای یا جریان محوری

هواکش پره ای یکی از انواع فن های آکسیال است که جریان هوای متوسط با فشار بالا را تولید می کند و بازدهی آن ها به نسبت دیگر هواکش های محوری بیشتر می باشد. این نوع از فن ها برای محیط های صنعتی که دارای آلودگی زیاد هستند، بسیار مناسب است. 

فن آکسیال پروانه ای یا ملخی

این نوع هواکش از یک پروانه سه تا شش پره ای ویک قاب و موتور ساخته شده و فن های پروانه ای به گونه ای طراحی شده است که جریان هوا با فشار کم را تولید می کند. فن های ملخی به دونوع سایز کوچک و بزرگ تقسیم می شوند که هواکش های کوچک به صورت کوپل به موتور متصل شده و در ابعاد بزرگ تر به شکل فول تسمه به موتور وصل شده است.

فن آکسیال لوله ای یا کانالی

این نوع از هواکش ها شبیه فن های پروانه ای می باشند  و تنها فرق آن ها این است که الکتروموتور و پره های آن، در یک محفظه استوانه ای قرار گرفته شده است و البته هواکش لوله ای نسبت به پروانه ای بازدهی بالاتر دارد و صدای بیشتری تولید می کند.

خرید فن آکسیال

انتخاب و خرید فن آکسیال نیازمند توجه به چندین پارامتر مهم است که به شما کمک می‌کند بهترین فن را بر اساس نیازهای محیط صنعتی یا خانگی خود انتخاب کنید. در زیر به بررسی پارامترهای مهم در هنگام انتخاب و خرید فن آکسیال میپردازیم.

ظرفیت جابجایی هوا (Airflow Capacity)

فن آکسیال بر اساس حجم هوایی که بایستی جابجا شود، انتخاب میشود. ظرفیت جابجایی هوا نشان‌دهنده کارایی فن در انتقال هوا و رفع نیازهای محیط است. واحد اندازه گیری ظرفیت جابجایی هوا بر حسب متر مکعب بر ساعت (m³/h) است.

 فشار استاتیک (Static Pressure)

محاسبه دقیق فشار استاتیک به عوامل مختلفی از جمله نوع سیستم، ابعاد کانال‌ها، نوع و تعداد فیلترها و سرعت جریان هوا بستگی دارد. به طور کلی، فشار استاتیک بالا برای سیستم‌هایی با مقاومت زیاد، مانند سیستم‌هایی با کانال‌های طولانی، زوایای تند، یا فیلترهای ضخیم، ضروری است؛ همچنین واحد اندازه‌گیری  فشار استاتیک پاسکال (Pa) است.

اندازه و قطر پروانه (Blade Diameter)

باید اندازه فن با فضای موجود برای نصب مطابقت داشته باشد. بخاطر داشته باشید فن‌های بزرگتر برای جابجایی هوای بیشتر و به نسبت محیط های بزرگ تر مناسب هستند.

توان موتور (Motor Power)

توان موتور باید با نیازهای تهویه شما متناسب باشد. توان بیشتر معمولاً به معنی ظرفیت جابجایی هوای بیشتر و عملکرد قوی‌تر است.

سطح صدای تولیدی (Noise Level)

در محیط‌هایی که نیاز به آرامش و کاهش صدا دارند، انتخاب فن با سطح صدای کم مهم است. واحد اندازه‌گیری صدای فن آکسیال دسی‌بل (dB) است.

جنس بدنه و تیغه‌ها (Material)

جنس بدنه و تیغه‌ها بر دوام، وزن، و مقاومت در برابر خوردگی و شرایط محیطی تاثیر دارد. برای محیط‌های مرطوب یا خورنده، جنس مقاوم در برابر خوردگی ترجیح داده می‌شود.
جنس‌های رایج بدنه و تیغه فن آکسیال: فلز (آلومینیوم، فولاد ضد زنگ)، پلاستیک مقاوم

درجه حفاظت (Protection Grade)

درجه حفاظت نشان‌دهنده مقاومت فن در برابر گرد و غبار و آب است. برای محیط‌های سخت صنعتی، درجه حفاظت بالا توصیه می‌شود. در هنگام انتخاب خرید فن آکسیال عوامل دیگری مانند مصرف انرژی، قابلیت کنترل سرعت، نوع نصب و دیگر پارامترهای مهم مانند برند و هزینه نگهداری می توانند مهم و تاثیرگذار باشند.

کاربرد فن آکسیال

این نوع فن ها هوا را با فشار کم ولی در میزان زیاد جا به جا می کنند و به همین علت برای تهویه هوا در مصارف عمومی بسیار مناسب می باشند. از هواکش های آکسیال برای سرد کردن فضاهای بسته مثل داخل کامپیوتر و فضاهای بزرگ هم چون محیط های اداری هم استفاده می شود. یکی از کاربردهای دیگر هواکش محوری در صنایع ماشین سازی می باشد که از آن برای خارج کردن حرارت  موتور و خنک سازی استفاده می کنند. فن هایی که در جلوی رادیاتور اتومبیل شما نصب شده است از نوع آکسیال می باشند.

قیمت فن آکسیال یا محوری

قیمت فن های محوری به عوامل مختلفی وابسته می باشد که یکی از مهترین موارد در تعیین قیمت این نوع از هواکش ها قدرت موتور است‌. یکی از قسمت های بسیار مهم و اساسی هواکش آکسیال، موتور آن می باشد که با توجه به قدرت آن، قیمت فن های محوری از رنج کم تا زیاد متغیر خواهد بود. یکی از موارد دیگری که در قیمت هواکش می تواند تاثیر بگذارد، تعداد وجنس پره ها می باشد. هرچه تعداد پره های فن زیاد باشد، مسلما قیمت آن افزایش می یابد. علاوه بر موارد مذکور، هرچه جنس به کار رفته در ساخت پره هواکش گران قیمت تر باشد، قیمت دستگاه هم افزایش خواهد یافت.

ویژگی های مهم هواکش آکسیال

در ادامه به بررسی مهم ترین ویژکی ها و مشخصات فنی فن آکسیال میپردازیم.

• کم مصرف بودن

هواکش محوری به نحوی ساخته شده است که انرژی کمی را مصرف می کند و همین ویژگی باعث می شود که در بسیاری از صنایع مختلف از این نوع فن ها جهت تهویه هوا استفاده شود.

• تنظیم سرعت دستگاه 

هواکش های آکسیال را می توان متناسب با نیاز خود و محیط، درجه سرعت فن آن را تنظیم کرد و این تنظیم درجه سرعت بر روی تغییر میزان حجم هوای تولیدی توسط هواکش تاثیری ندارد.

• کم بودن هزینه تعمیرات و نگهداری هواکش محوری 

هواکش های محوری نسبت به انواع دیگر فن ها طرح های ساده تری دارند وهمین مسئله باعث می شود که در صورت خرابی، هرگونه مشکلی را به راحتی شناسایی و اصلاح کرد و به همین دلیل از آن ها در تجهیزات اگزوزدار و برنامه های خنک کننده صنعتی استفاده شود.

• تنوع مختلف هواکش های محوری

فن های محوری بر خلاف انواع هواکش های دیگر از لحاظ میزان قدرت، ابعاد وجنس  دارای تنوع زیادی هستند و همین موضوع باعث می شود که زمان خرید کار انتخاب برای مشتری آسان شود. این نوع فن به دلیل استحکام و ساختار بادوام آن در هواپیما، بالگرد، کشتی استفاده می شود.

تفاوت هواکش آکسیال صنعتی و خانگی

فن های محوری به دو نوع صنعتی وخانگی تقسیم می کنند که در هواکش های خانگی معمولا تعداد الکتروموتور ۱ عدد است ولی در فن های صنعتی معمولا تعداد موتور بیشتر از این مقدار می باشد.  جنس پره های هواکش محوری از مواد مختلف می سازند و در هواکش خانگی اغلب جنس پره ها از پلاستیک فشرده یا آلومینیوم است اما در فن های صنعتی جنس پره ها را معمولا از موادی مستحکم تر مثل چدن، گالوانیزه، فولاد تولید می کنند و استحکام جنس پره ها در هواکش صنعتی باعث شده تا با قدرت بیشتری هوا را از محیط خارج کرده و تهویه انجام دهد.

مزایا و معایب فن آکسیال

در جدول زیر مهم ترین مزایا و معایب فن آکسیال را بررسی میکنیم.