رفرکتومتر

رفرکتومتر چیست؟

رفرکتومتر (Refractometer) يا شکست سنج، از دو واژه Refraction به معنی شکست و Meter به معنی سنجش ساخته شده است. اين دستگاه ابزاری است که برای تعيين شاخص شکست (refractive index) ماده استفاده می شود. از رفرکتومتر برای ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﮔﺎزﻫﺎ، ﻣﺎﻳﻌﺎت و ﺟﺎﻣﺪات ﻧﻴﻤﻪ ﺷﻔﺎف استفاده می شود. از اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﻪ، ﺑﺮای ارزﻳﺎبی ﺧﻠﻮص مواد و ﺷﻨﺎﺳﺎیی ﻣﻮاد اﺳﺘﻔﺎده می ﺷﻮد. ﺑﻌﺪ از ﻣﻌﻴﻦ ﺷﺪن ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ، ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺷﻨﺎﺳﺎیی ﻣﻮاد، ﻣﻘﺪار آن را ﻧﻴﺰ می ﺗﻮان ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﺮد. برای اطلاع از مشخصات فنی و دریافت کاتالوگ و قیمت رفرکتومتر با کارشناسان فروش در تماس باشید.

انواع رفرکتومتر

امروزه اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه در ﺳﻪ ﻧﻮع کلی ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ:

1. رﻓﺮﻛﺘﻮﻣﺘﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻤﻞ (ﭘﺮﺗﺎﺑﻞ)
2. رﻓﺮﻛﺘﻮﻣﺘﺮ روﻣﻴﺰی (آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎهی)
3. و رﻓﺮﻛﺘﻮﻣﺘﺮ اﻳﻨﻼﻳﻦ (آﻧﻼﻳﻦ)

رﻓﺮﻛﺘﻮﻣﺘﺮﻫﺎی ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻤﻞ 

اﻟﻒ) رﻓﺮﻛﺘﻮﻣﺘﺮ دستی آﻧﺎﻟﻮگ: اﻳﻦ رﻓﺮﻛﺘﻮﻣﺘﺮﻫﺎ ﻛﻪ دارای ﺧﻄﺎی اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی Brix %1-+ است ﺑﻪ ﺻﻮرت یک اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در اﻧﺘﻬﺎی آن ﻳک چشمی ﻗﺮار دارد و ﻛﺎرﺑﺮ ﺑﺎ ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن درون چشمی میﺗﻮاﻧﺪ ﻧﻮر ﺑﺎزﺗﺎبی از ﺳﻄﺢ ﻧﻤﻮﻧﻪ را ﺑﺮ روی ﻧﻮار ﻣﺪرج درون چشمی ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﺎﻳﺪ و از اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻴﺰان ﻏﻠﻈﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. واﺿﺢ اﺳﺖ ﻛﻪ دﻗﺖ اﻳﻦ روش اﻧﺪازهﮔﻴﺮی ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮ از روش های دﻗﻴﻖ رﻓﺮﻛﺘﻮﻣﺘﺮی است.

رفرکتومتر چشمی

ب) رﻓﺮﻛﺘﻮﻣﺘﺮ دستی دﻳﺠﻴﺘﺎل: اﻳﻦ رﻓﺮﻛﺘﻮﻣﺘﺮﻫﺎی ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎی کوچکی از رﻓﺮﻛﺘﻮﻣﺘﺮﻫﺎی روﻣﻴﺰی است ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺎدگی ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻤﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺗﻔﺎوت اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺎ ﻣﺪل روﻣﻴﺰی در دﻗﺖ اﻧﺪازهﮔﻴﺮی، ﺳﻴﺴﺘﻢ دﻣﺎیی، ﻗﺎﺑﻠﻴﺖﻫﺎی جانبی و ﻣﺤﺪوده اﻧﺪازهﮔﻴﺮی آن است. ﺑﻪ ادﻋﺎی ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﺪاول اﻳﻦ ﻧﻮع رﻓﺮﻛﺘﻮﻣﺘﺮ دارای ﺧﻄﺎی %0.2-+ ﺑﺮﻳﻜﺲ است ولی ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻘﺪار ﺧﻄﺎ زﻣﺎنی ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﻄﺎی ﺣﺎﺻﻞ از ﻋﺪم ﺗﻨﻈﻴﻢ دﻣﺎی دﻗﻴﻖ ﻫﻤﺮاه می ﺷﻮد ﺗﺸﺪﻳﺪ ﺷﺪه و ﮔﺎﻫﺎً اﻧﺪازهﮔﻴﺮیﻫﺎی اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ آن ﺗﺎ 1% ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﻣﻘﺪار واقعی ﺗﻔﺎوت دارد. شکل زیر نمونه ای از رفرکتومتر ديجيتال است.

رفرکتومتر روميزی

ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ رﻓﺮﻛﺘﻮﻣﺘﺮﻫﺎ ﭼﻨﺪ ﻗﻄﺮه از ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ روی ﻣﻨﺸﻮر ﻗﺮار داده می ﺷﻮد. ﻣﻘﺪار ﻧﻤﻮنه ﻗﺮار داده ﺷﺪه ﺑﺮ روی ﻣﻨﺸﻮر میﺑﺎﻳﺴﺖ ﺑﻪ اﻧﺪازهای ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﻮبی ﺗﻤﺎم ﺳﻄﺢ ﻣﻨﺸﻮر را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ) در ﺻﻮرتی ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﻛﻢ ﺑﺎﺷﺪ دﺳﺘﻴﺎبی ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻄﻠﻮب ﺳﺨﺖ می ﺷﻮد و در ﺻﻮرت زﻳﺎد ﺑﻮدن، ﺗﺮﺷﺢ ﻣﺎﻳﻊ ﺑﻪ اﻃﺮاف ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ آﻟﻮدگی می ﺷﻮد و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﻨﻈﻴﻢ دﻣﺎ در ﻣﺪت زﻣﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮی اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد (ﭘﺲ از ﻗﺮار دادن ﻧﻤﻮﻧﻪ، ﺑﺎ ﻓﺸﺎر دادن دﻛﻤه Start دﺳﺘﮕﺎه ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺗﻨﻈﻴﻢ دﻣﺎی ﻧﻤﻮﻧﻪ می ﻛﻨﺪ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ زﻣﺎنی ﻛﻪ دﻣﺎی ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮای ﻣﺪت زﻣﺎن ﻣﺸﺨﺼﻲ در ﺑﺎزه ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه ﺑﺮای آن ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺎﻧﺪ ﻣﻴﺰان ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ، ﺑﺮﻳﻜﺲ و ﺳﺎﻳﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎی ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی ﻧﻤﺎﻳﺶ داده می ﺷﻮﻧﺪ. شکل زیر نمونه ای از رفرکتومتر آزمایشگاهی رومیزی پریسماتک BPTR100 است.

رﻓﺮﻛﺘﻮﻣﺘﺮ روﻣﻴﺰی آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎهی ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﻨﻈﻴﻢ اﺗﻮﻣﺎﺗﻴک دﻣﺎی ﻧﻤﻮﻧﻪ در درﺟﻪ ﺣﺮارت اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻴﺴﺘﻢ Peltier را دارد. اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎ ﺑﻬﺮه ﻣﻨﺪی از ﻳک ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ ﻗﺎدر اﺳﺖ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎﻻ دﻣﺎی ﻧﻤﻮﻧﻪ را ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد) ﺗﺎ 0.02-+ درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد (در دﻣﺎی اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺗﻌﻴﻴﻦﺷﺪه) ﻣﻌﻤﻮﻻ 20 درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ دﻗﺖ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی ﻏﻠﻈﺖ ﺑﺮای رﻓﺮﻛﺘﻮﻣﺘﺮﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎهی (روﻣﻴﺰی) ﭘﺮﻳﺴﻤﺎﺗک ﺗﺎ 0.05%-+ است.

رﻓﺮﻛﺘﻮﻣﺘﺮ اﻳﻨﻼﻳﻦ (آﻧﻼﻳﻦ)

ﻧﻴﺎز ﻓﺰاﻳﻨﺪه ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از رﻓﺮﻛﺘﻮﻣﺘﺮی در ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﭘﺮوﺳﻪ ی ﺗﻮﻟﻴﺪ  ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ رﻓﺮﻛﺘﻮﻣﺘﺮﻫﺎی اﻳﻨﻼﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﺎیی اﻧﺪازهﮔﻴﺮی ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻏﻠﻈﺖ (Brix) ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﭘﺮوﺳﻪ و ﺑﺮوی ﺧﻄﻮط را دارﻧﺪ، ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ. اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎً ﺑﺮ روی ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ و ﻳﺎ ﻣﺨﺎزن ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﺼﺐ می ﮔﺮدد و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ اﻧﺪازهﮔﻴﺮی و ﻛﻨﺘﺮل ﻏﻠﻈﺖ را در ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه می ﮔﻴﺮد. اﻳﻦ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژی اﻣﺮوزه ﺑﻪ ﻃﻮر ﮔﺴﺘﺮده و ﺑﻪ ﺻﻮرت اﻣﺮی اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺗﻮﻟﻴﺪی و ﺗﺒﺪیلی ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده می ﺷﻮد. ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از رﻓﺮﻛﺘﻮﻣﺘﺮﻫﺎی اﻳﻨﻼﻳﻦ در ﭘﺮوسه ﺗﻮﻟﻴﺪ می ﺗﻮان ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻ و ﺑﺪون دﺧﺎﻟﺖ اﻧﺴﺎن ﻓﺮآﻳﻨﺪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮی و ﻛﻨﺘﺮل ﭘﺮوﺳﻪ را اﻧﺠﺎم داد. شکل زیر نمونه ای از رفرکتومتر اينلاين پریسماتک PTR100 است.

ﻛﺎرﺑﺮد رفرکتومتر

رفرکتومترها در بسياری از صنايع از جمله مواد غذایی، دارویی، نفت و گاز، شيميایی و ... به عنوان يک ابزار اندازه‌گيری مهم استفاده میشود. اين دستگاه قابليت اندازه گيری بريکس محلول ها در حين و پس ار پروسه ی توليد است. به عنوان مثال، در صنعت نفت و گاز، رفرکتومتر برای اندازه‌گيری شاخص شکست نفت و ساير مواد مختلفی که در اين صنعت استفاده می شوند، مورد استفاده قرار می گيرد. همچنين در صنايع شيميایی و دارویی نيز از رفرکتومتر برای اندازه‌گيری شاخص شکست مواد استفاده می شود.

ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ از رﻓﺮﻛﺘﻮﻣﺘﺮ ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﻴﺮی ﻏﻠﻈﺖ ﻣﻮاد ﺣﻞ ﺷﺪه در ﺣﻼل ﻣﺎﻧﻨﺪ درﺻﺪ ﻏﻠﻈﺖ ﻧﻤک ﻃﻌﺎم در ﺣﻮﺿﭽﻪﻫﺎی ﭘﺮورش ﻣﺎهی هم اﺳﺘﻔﺎده میﺷﻮد. اگر بخواهيم يک جمع بندی کلی از کاربردهای رفرکتومتر در صنايع مختلف نام ببريم به شرح زير است:

• صنايع شيمی: در اين صنعت اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی ﻏﻠﻈﺖ ﺑﺮخی از اﺳﻴﺪﻫﺎ و ﻣﻮاد ﻣﻌﺪنی ﻏﻴﺮآلی، آﻣﻮﻧﻴﺎک، اﻟﻜﻞ، روﻏﻦﻫﺎی صنعتی، ﻣﺤﺼﻮﻻت و ﺣﻼلﻫﺎی آلی، ﻣﺤﻠﻮلﻫﺎی نمکی، ﺑﺮخی از ﭼﺴﺐﻫﺎ، رﻧﮓﻫﺎ و ﻏﻴﺮه مهم و چالش بر انگيز است و می توان از رفرکتومتر برای افزايش کيفيت محصولات استفاده کرد.
• صنايع پتروشیمی: جهت اﻧﺪازهﮔﻴﺮی ﻏﻠﻈﺖ ﭘﺎراﻓﻴﻦ، واﻛﺲﻫﺎ و ﺑﺴﻴﺎری از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺷﻴﻤﻴﺎیی ﻣﺸﺘﻖ ﺷﺪه از ﻧﻔﺖ، دوﻏﺎبﻫﺎ، آب اﻛﺴﻴﮋﻧﻪ، اﺳﻴﺪﻫﺎی ﻫﻴﺪروﻓﻠﻮرﻳک و ﻏﻴﺮه استفاده می شود.
• صنعت ﻣﻮﺗﻮر و وﺳﺎﻳﻞ ﻧﻘﻠﻴﻪ: در اين صنعت اﻧﺪازهﮔﻴﺮی ﻏﻠﻈﺖ ﺿﺪﻳﺦ، روان ﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ، روﻏﻦﻫﺎ و ﻏﻴﺮه مهم است و بر کيفيت محصولات تاثير گذار است.
• ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻏﺬایی و ﺗﺒﺪیلی: اﻧﺪازهﮔﻴﺮی ﻏﻠﻈﺖ آﺑﻤﻴﻮه و ﻛﻨﺴﺘﺎﻧﺘﺮهﻫﺎی آﺑﻤﻴﻮه، ﻧﻮﺷﺎﺑﻪ، ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺎءاﻟﺸﻌﻴﺮ و ﻣﺨﻤﺮ آﺑﺠﻮ، ﭼﺎی و ﻗﻬﻮه، ﻣﺤﺼﻮﻻت لبنی (ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻴﺮ ﺗﻐﻠﻴﻆ ﺷﺪه، ﭘﻮدر ﺷﻴﺮﺧﺸک، ﭘﻨﻴﺮ، ﻣﺎﺳﺖ، بستنی، ﻛﺸک، ﻻﻛﺘﻮز، ﭘﻮدر آبﭘﻨﻴﺮ)، آب ﻧﻤک در ﺗﺮﺷﻴﺠﺎت، ﺳﻔﻴﺪه و زرده ﺗﺨﻢﻣﺮغ، ﺳﺲ، رب، اﻧﻮاع ﻣﺮﺑﺎﻫﺎ، ژﻻﺗﻴﻦ، ﺷﻜﻼت، ﻧﺸﺎﺳﺘﻪ، ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻗﻨﺪ و ﻧﻴﺸﻜﺮ و ﻏﻴﺮه.
• ﺗﺼﻔﻴﻪ ﻓﺎﺿﻼب: ﭼک ﻛﺮدن ﻏﻠﻈﺖ ﺑﺮخی از ﻣﺤﻠﻮلﻫﺎی ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ.
• ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻣﻮاد ﺷﻮﻳﻨﺪه و آرایشی، ﺑﻬﺪاشتی: اﻧﺪازهﮔﻴﺮی ﻏﻠﻈﺖ اﻧﻮاع ﻣﺎﻳﻊ دﺳﺘﺸﻮیی، ﺷﺎﻣﭙﻮ، ﺑﺮخی از ﻛﺮمﻫﺎی ﻣﺮﻃﻮب ﻛﻨﻨﺪه و ﻏﻴﺮه

اساس کار رفرکتومتر

اﺳﺎس ﻛﺎر رﻓﺮﻛﺘﻮﻣﺘﺮ در ﺗﺎﺑﺶ ﻧﻮر ﻣﺮئی ﺑﺎ ﻃﻮل ﻣﻮج و زاویه ﻣﺸﺨﺺ و ﻫﺪاﻳﺖ اﻳﻦ ﻧﻮر ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﺤﻠﻮل ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ و ﻋﺒﻮر آن اﺳﺖ و ﭼﻮن ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ اﻳﻦ دو ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ، بخشی از ﻧﻮر ﺑﺎزﺗﺎب ﺷﺪه و ﻣﺎبقی آن وارد ﻣﺎﻳﻊ می ﺷﻮد. ﻣﻴﺰان ﺷﻜﺴﺖ ﻧﻮر ﻣثل اﺛﺮ اﻧﮕﺸﺖ ﺑﺮای ﻣﺤﻠﻮلﻫﺎی ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ ﻳﻜﺴﺎن، در دﻣﺎ و ﻓﺸﺎر ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد اﺳﺖ. ﻫﻨﮕﺎمی ﻛﻪ ﭘﺮﺗﻮ ﻧﻮر از یک ﻣﺤﻴﻂ وارد محیطی دﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ ﻣﺘﻔﺎوت می ﺷﻮد، ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺳﺮﻋﺖ ﻋﺒﻮری ﭘﺮﺗﻮ ﻧﻮر، ﻣﺴﻴﺮ آن از ﻣﺴﻴﺮ اوﻟﻴﻪ ﻣﻨﺤﺮف میﮔﺮدد. اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪه ﺷﻜﺴﺖ ﻧﻮر Refraction  ﻧﺎم دارد.

در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ ﻣﺤﻴﻂ دوم از ﻣﺤﻴﻂ اول ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ  ﺑﻴﺸﺘﺮی داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻮر ﺑﻪ ﺧﻂ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﻓﺼﻞ ﻣﺸﺘﺮك دو ﻣﺤﻴﻂ ﻧﺰدﻳک ﺗﺮ میﮔﺮدد و در ﺻﻮرتی ﻛﻪ ﻏﻠﻈﺖ ﻛﻤﺘﺮی داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ از ﺧﻂ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ دور می ﺷﻮد. زاوﻳﻪ ﺑﻴﻦ ﺷﻌﺎع ﺗﺎﺑﺶ و ﺧﻂ ﻋﻤﻮد، زاوﻳﻪ ﺗﺎﺑﺶ I  و زاوﻳﻪ ﺑﻴﻦ ﺷﻌﺎع ﺷﻜﺴﺖ و ﺧﻂ ﻋﻤﻮد زاوﻳﻪ ﺷﻜﺴﺖ r ﻧﺎﻣﻴﺪه می ﺷﻮد. ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ یک ﻣﺎده nD ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ﻧﺴﺒﺖ ﺳﺮﻋﺖ ﻋﺒﻮر ﻧﻮر در ﺧﻼ c ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﻋﺒﻮر ﻧﻮر از آن ﻣﺎده vi.

ﺷﺮاﻳﻂ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺳﻨﺠﺶ

• دﻣﺎی اﺳﺘﺎﻧﺪارد: ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ وزن ﻣﺨﺼﻮص (وزن حجمی - وزن واﺣﺪ ﺣﺠﻢ) ﻣﻮاد در دﻣﺎﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ، میﺑﺎﻳﺴﺖ اﻧﺪازهﮔﻴﺮیﻫﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ در دﻣﺎی ﺛﺎﺑﺖ و معینی اﻧﺠﺎم ﺷﻮد. اﻳﻦ دﻣﺎی ﺛﺎﺑﺖ و ﻣﻌﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺻﻄﻼح دﻣﺎی آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﻧﺎﻣﻴﺪه می ﺷﻮد، ﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻴﻦالمللی ﺑﺮای رﻓﺮﻛﺘﻮﻣﺘﺮﻫﺎ 20 درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد اﺳﺖ. ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻘﺪر ﺗﻨﻈﻴﻢ و ﻳﺎ ﺟﺒﺮان ﺴﺎزی دﻣﺎ دﻗﻴﻖﺗﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد دﻗﺖ اﻧﺪازهﮔﻴﺮی ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد.
• ﻛﺎﻟﻴﺒﺮاﺳﻴﻮن: ﺑﺮای ﻛﺎﻟﻴﺒﺮاﺳﻴﻮن و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﺧﻄﺎی دﺳﺘﮕﺎه از ﻣﻮاد در دﺳﺘﺮس ﻣﺎﻧﻨﺪ آب ﻣﻘﻄﺮ 1/33301=nD اﺳﺘﻔﺎده می ﺷﻮد.
• ﻣﻘﺪار ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻤﻮﻧﻪ: ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده از رﻓﺮﻛﺘﻮﻣﺘﺮﻫﺎی روﻣﻴﺰی ﻳﺎ ﭘﺮﺗﺎﺑﻞ ﻛﺎفی اﺳﺖ ﭼﻨﺪ ﻗﻄﺮه از ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ روی ﻣﻨﺸﻮر ﻗﺮار داده ﺷﻮد ﺑﻪ ﻧﺤﻮی ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﺳﻄﺢ ﻣﻨﺸﻮر را ﭘﻮﺷﺶ دﻫﺪ. 
• ﺗﻤﻴﺰ ﻛﺮدن: در اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺪاوم از دﺳﺘﮕﺎه رﻓﺮﻛﺘﻮﻣﺘﺮ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺗﻤﻴﺰ ﻛﺮدن دﻗﻴﻖ آن اﺳﺖ. ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر و ذرات رﻳﺰ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ دﺷﻤﻦ دﻗﺖ اﻧﺪازه گیری اﺳﺖ. ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﺮای ﭘﺎک ﻛﺮدن از ﮔﻮی ﭘﻨﺒﻪ ای اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ آرامی ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر را ﺑﺰداﻳﻴﺪ. ﺳﭙﺲ آن را ﺑﺎ ﭘﻨﺒﻪ ﺟﺪﻳﺪ و اﻟﻜﻞ ﺷﺴﺘﺸﻮ دﻫﻴﺪ.

واﺣﺪ ﺳﻨﺠﺶ

• Brix % ﺑﺮﻳﻜﺲ: واﺣﺪی اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺎن ﮔﺮ ﻣﻴﺰان ذرات ﺟﺎﻣﺪ ﻣﻮﺟﻮد در یک ﻣﺤﻠﻮل اﺳﺖ و اﺻﻮﻻ ﺑﻪ درﺻﺪ ﺣﻞ ﺷﻮﻧﺪه ﺣﻞ ﺷﺪه در ﭘﺎیه ﺣﻼل بستگی دارد.
• nD ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ: ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻘﻄﻪ ذوب،ﺟﻮش ،داﻧﺴﻴﺘﻪ و ... از ﺧﻮاص ﻓﻴﺰیکی ﻣﻮاد اﺳﺖ.
• User Scale: ﻛﺎرﺑﺮ می ﺗﻮاﻧﺪ از ﻃﺮﻳﻖ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎی اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻳک روش ﻣﺮﺟﻊ و وارد ﻛﺮدن آن در ﺟﺪاول ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺮخی از رﻓﺮﻛﺘﻮﻣﺘﺮﻫﺎ، ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ را ﺑﻪ ﺑﺴﻴﺎری از واﺣﺪﻫﺎی دﻳﮕﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺎده ﺧﺸک(Total Solids) ، ﺷﻮری (Salinity)، داﻧﺴﻴﺘﻪ (Density) و ... ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﻨﺪ.

ساختار رفرکتومتر

ﺳﺎدهﺗﺮﻳﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ دﺳﺘﮕﺎه رﻓﺮﻛﺘﻮﻣﺘﺮ از اﺟﺰاء و ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی زﻳﺮ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه:

1) منبع نور 

ﻧﻮری ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻳﻊ ﺑﺮﺧﻮرد می ﻛﻨﺪ ﺗﻮﺳﻂ یک ﻣﻨﺒﻊ ﻧﻮر (LED) ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺎ ﻃﻮل ﻣﻮج ﻣﺸﺨﺺ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﻨﺸﻮر ﺗﺎﺑﺎﻧﺪه می ﺷﻮد و ﭘﺲ از ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﻪ وﺟﻮه ﻣﻨﺸﻮر ﺑﻪ ﻣﺎﻳﻊ می رﺳﺪ.  

2) ﻣﻨﺸﻮر 

در رﻓﺮﻛﺘﻮﻣﺘﺮﻫﺎی ﻛﻼسیک از دو ﻣﻨﺸﻮر ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﻣﻨﺸﻮر اﻧﺘﺸﺎر دﻫﻨﺪه Diffusing prism و ﻣﻨﺸﻮر ﺷﻜﺴﺖ دﻫﻨﺪه Refracting prism اﺳﺘﻔﺎده می ﮔﺮدد. ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﻴﻦ اﻳﻦ دو ﻣﻨﺸﻮر ﻗﺮار می ﮔﻴﺮد. ﻧﻮر وارد ﻣﻨﺸﻮر اﻧﺘﺸﺎر دﻫﻨﺪه ﺷﺪه و ﺗﺠﺰﻳﻪ میﺷﻮد، اﻳﻦ ﻧﻮر وارد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﺪه و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻣﻨﺸﻮر Refracting می رود ( ورود ﻧﻮر از ﻣﺤﻴﻂ رﻗﻴﻖ ﺑﻪ ﻏﻠﻴﻆ).

نکته!! اﻣﺮوزه ﺑﺎ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ در ﺻﻨﺎﻳﻊ اﭘﺘﻮاﻟﻜﺘﺮوﻧﻴک و ﻇﻬﻮر ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻧﻮر ﺑﺎ ﻃﻮل ﻣﻮج ﺗﻜﻔﺎم در رﻓﺮﻛﺘﻮﻣﺘﺮﻫﺎی ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﺟﺎی اﺳﺘﻔﺎده از دو ﻣﻨﺸﻮر ﺗﻨﻬﺎ از ﻳک ﻣﻨﺸﻮر Refracting Prism اﺳﺘﻔﺎده می ﮔﺮدد.

نحوه ی شکست نور در منشور رفرکتومتر

3) لنز

از ﻟﻨﺰﻫﺎ ﺟﻬﺖ ﻫﺪاﻳﺖ ﻧﻮر در زواﻳﺎی ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﺳﺘﻔﺎده می ﺷﻮد.

4) دماسنج

از دﻣﺎﺳﻨﺞ ﻫﺎی دﻗﻴﻖ ﺑﺮای اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی و ﺗﻨﻈﻴﻢ/ﺟﺒﺮان سازی دﻗﻴﻖ دﻣﺎ اﺳﺘﻔﺎده می ﮔﺮدد.

5) ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻧﺮم اﻓﺰاری ﻳﺎ ﻣﻜﺎنیکی و اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی ﻛﺎﻟﻴﺒﺮاﺳﻴﻮن

عمليات ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺳﻄﺢ ﻧﻮر، ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﺮز ﻧﻮر Edge Detection، اﻧﺠﺎم ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﺮدازش ﺗﺼﻮﻳﺮ و ﻛﺎﻟﻴﺒﺮاﺳﻴﻮن ﺗﻮﺳﻂ اﻳﻦ ﺑﺨﺶ اﻧﺠﺎم میﭘﺬﻳﺮد.