کاربرد برق صنعتی
یکی از گرایش های رشته برق که به بررسی کاربرد برق درمحیط های صنعتی مثل کارگاه ها و کارخانجات صنعتی می پردازد برق صنعتی نام دارد. در این مقاله قصد داریم با تعاریف و کلیات گرایش برق صنعتی آشنا شویم. تعریف برق صنعتی می تواند خیلی گسترده باشد ولی به بیان ساده می توان به کاربرد برق در صنعت، برق صنعتی گفت. اما از این تعریف نمی توان برداشت کرد که فقط در صنعت کاربرد دارد بلکه با پیشرفت علم و اتوماتیک شدن زندگی، برق صنعتی در ساختمان های مسکونی، اداری و تجاری مانند آسانسور ها، سیستم های برودتی هوا، کنترل موتورهای الکتریکی و ... مورد استفاده قرار می گیرد.
همانطور که در بالا گفته شد کاربرد برق صنعتی امروزه بسیار گسترده است که بطور کلی میتوان به کاربرد هایی همچون: کمپرسور، آسانسور، پمپ آب، ماشین پرس، تسمه نوار نقاله، بالابر و ... را گفت که در ادامه بصورت دقیق تر به این کاربر ها می پردازیم. مواردی که ذکر شد تنها بخشی از کاربرد های برق صنعتی است.
تجهیزات برق صنعتی
تجهیزات برق صنعتی به طور کلی به سه بخش زیر تقسیم میشود. در ادامه قصد داریم با بخشی از تجهیزات ولتاژ متوسط (MV) و ولتاژ پایین (LV) که کاربرد بیشتری در صنعت دارند آشنا شویم.
تجهیزات فرمان و کلید زنی
یکی از اساسی ترین تجهیزاتی که در برق صنعتی به کار می روند، تجهیزات فرمان و کلید زنی هستند که کاربرد اصلی آن شامل: قطع و وصل مدار، فرمان روشن و خاموش شدن در وسایل برقی صنعتی مثل الکتروموتور ها، ترانس ها و دیگر عملگر های صنعتی که با برق کار می کنند، است. از جمله تجهیزات کلید زنی برق صنعتی می شود کنتاکتورها و رله های را نام برد.
کنتاکتور
کنتاکتور وسیله ای الکترومکانیکی است که با یک فرمان الکتریکی به قطع و وصل کردن عملگرهای الکتریکی مثل الکتروموتورها می پردازد. برای آشنایی بیشتر با این تجهیز، به بخش کنتاکتور مراجعه فرمایید.
رله
رله ها نوعی کلید الکتریکی با سرعت بالا تر نسبت به کنتاکتورها هستند که با فعال شدن آن یک کلید را باز و یک کلید را بسته می کند. رله ها انواع مختلفی دارند که به صورت های مکانیکی، مغناطیسی، الکترونیکی، حرارتی و ... است. برای آشنایی بیشتر با این تجهیز، به بخش کنتاکتور مراجعه فرمایید.
تجهیزات حفاظتی
یکی از مهم ترین بخش های برق صنعتی حفاظت تجهیزات الکتریکی در برابر مواردی همچون اضافه بار، اضافه جریان، اتصال کوتاه، دوفاز شدن تجهیزات سه فاز، جریان نشتی و ... است که برای جلوگیری از این موارد و به وجود آمدن خسارت های مالی یا جانی از این تجهیزات استفاده می کنند. از جمله تجهیزات حافظتی برق صنعتی می توان فیوزها، کلیدهای مینیاتوری (MCB)، کلید اتوماتیک (MCCB)، رله ی اضافه بار حرارتی (بیمتال)، کلید حرارتی، رله کنترل فاز، کلید محافظ جان (نشتی جریان) را نام برد.
فیوز
فیوز قطعه ای است که مدار را در برابر جریان بیشتر از مقدار نامی محافظت و جریان مدار را قطع می کند. برای آشنایی بیشتر با این تجهیز، به بخش کنتاکتور مراجعه فرمایید.
کلید مینیاتوری
کلید مینیاتوری تجهیزیست الکترومکانیکی که مدار را در برابر اضافه جریان و اتصال کوتاه محافظت می کند. برای آشنایی بیشتر با این تجهیز، به بخش کنتاکتور مراجعه فرمایید.
کلید اتوماتیک
کلید اتوماتیک تقریبا مشابه کلید مینیاتوری کار می کند با این تفاوت که:
رله اضافه بار حرارتی (بیمتال)
یکی از رایج‌ترین تجهیزات حفاظتی است که در صنعت برق مورد استفاده قرار میگیرد و به صورت سری در مدار الکتروموتور قرار میگیرد و برای حفاظت از آن در مقابل اضافه بار استفاده میشود. برای آشنایی بیشتر با این تجهیز، به بخش کنتاکتور مراجعه فرمایید.
کلید حرارتی
کلید حرارتی تجهیزی است که هم کارایی کلید مینیاتوری و هم رله اضافه بار (بیمتال) را دارد و از الکتروموتورها در برابر اضافه جریان و اضافه بار محافظت می کند. برای آشنایی بیشتر با این تجهیز، به بخش کنتاکتور مراجعه فرمایید.
رله کنترل فاز
این وسیله از الکتروموتور در برابر اختلالات ولتاژ و جریان محافظت می کند و در صورت قطع یکی از فازها مدار فرمان را قطع می کند. برای آشنایی بیشتر با این تجهیز، به بخش کنتاکتور مراجعه فرمایید.
کلید نشتی جریان
کلید محافظ جان (نشتی جریان) با مقایسه جریان رفت و برگشتی، اگر اختلافی بین جریان فاز و نول باشد مدار را قطع می کند. برای آشنایی بیشتر با این تجهیز، به بخش کنتاکتور مراجعه فرمایید.
جمع بندی
در این مقاله سعی شد به طور خلاصه تعریفی از برق صنعتی، کاربرد آن در صنعت، تجهیزات برق صنعتی و تعدادی از مهم ترین و پر کاربردترین تجهیزات این شاخه توضیح دهیم تا علاقه مندان به این حوزه بتوانند آشنایی کلی از حوزه برق صنعتی پیدا کنند. بدون شک گستردگی و موضوعات ناگفته زیادی پیرامون برق صنعتی است که در حوصله این مقاله نمی گنجد لذا از علاقع مندان به این موضوع خواهشمندیم، دیگر مقالات مرتبط با بخش برق صنعتی سایت کالا صنعتی را مطالعه فرمایند.
- روشن و خاموش کردن یک موتور تک فاز به کمک کلید گردان
- راه اندازی پمپ آب کشاورزی به کمک کلید ستاره مثلث
- روشن و خاموش کردن کمپرسور به کمک کنتاکتور
- کنترل یک الکتروموتور به وسیله ی یک رله
- جلو و عقب بردن یک نوار نقاله به کمک چپگرد و راستگرد کردن الکتروموتور آن
- تقسیم کردن برق سه فاز بین تجهیزات کارگاه به واسطه یک کلید اتوماتیک
- کنترل و کاهش توان راکتیو یک کارگاه توسط چند عدد خازن
- نمایش هر یک از فاز های یک واحد صنعتی یا مسکونی، به کمک آمپرمترهای دیجیتالی که روی درب تابلو برق نصب می شود.
- خاموش و روشن کردن روشنایی یک کارگاه به وسیله یک کنتاکتور و دو شستی استارت و استاپ
- راه اندازی یک نوار نقاله به کمک یک سافت استارتر که کمک می کند در زمان راه انداری نوار نقاله کمترین لرزش را داشته باشد.
- کنترل دور یک الکتروموتور به کمک وسیله ای به اسم درایو
- و ...
- ولتاژ بالا (HV)
- ولتاژ متوسط (MV)
- ولتاژ پایین (LV)
- کلید های مینیاتوری برای رنج آمپری کم ساخته شده ولی کلید اتوماتیک در جریان های بالاتر هم کاربرد دارند.
- کلید های مینیاتوری بیشتر برای شناسایی اضافه جریان ساخته شده اند و در برابر اتصال کوتاه زیاد سریع عمل نمی کنند اما کلید های اتوماتیک سرعت بالایی در برابر اتصال کوتاه دارند. برای آشنایی بیشتر با این تجهیز، به بخش کنتاکتور مراجعه فرمایید.