الکتروموتور ضد انفجار، نوع خاصی از موتورهای الکتریکی است که برای استفاده در محیط های خطرناک طراحی شده است؛ از جمله مناطقی که در آن ها احتمال انفجار یا آتش سوزی ناشی از گازها، بخار، الیاف و گرد و غبار قابل اشتعال وجود دارد. این موتورها با نام الکتروموتور ضد جرقه، ضد احتراق و EX نیز شناخته می شوند. به صورت کلی، الکتروموتور به دو روش باعث انفجار می شوند:

1. سطح موتور در حین کار آنقدر داغ می شود که بخار، گاز یا گرد و غبار را مشتعل می کند.
2. یک قوس الکتریکی ناشی از نقص موتور، مانند خرابی عایق سیم پیچ ها، مشکل در منبع تغذیه و … مواد را مشتعل می سازد.

الکتروموتور ضد انفجار مکانیزم های مختلفی برای جلوگیری از ایجاد جرقه یا شعله دارند؛ برخی از این مکانیزم ها عبارتند از:

• استفاده از مواد غیر قابل اشتعال در ساخت الکتروموتور
• محصور کردن اجزا00ی الکتریکی موتور در محفظه های ضد انفجار
• استفاده از سیستم های خنک کننده یا عایق بندی برای کاهش خطر ایجاد جرقه

موتورهای ضد انفجار باید همگی مطابق با استانداردهای تعیین شده در سطح جهانی تولید شوند و تأییدیه سازمان های معتبری همچون ATEX را داشته باشند.

قیمت الکتروموتور ضد انفجار

به طور کلی قیمت الکتروموتور ضد انفجار بیشتر از سایر الکتروموتورها است، زیرا در این موتورها از مواد و فناوری های پیشرفته تری جهت تولید استفاده شده است. قیمت الکتروموتور ضد انفجار به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ از جمله این عوامل:

• توان الکتروموتور
• برند سازنده
• کلاس حفاظتی
• گروه کاری قابل استفاده 
• درجه حرارت سطح 
• نوع تهویه موتور
• سرعت موتور

برای استعلام قیمت انواع الکتروموتور ضد انفجار ایرانی، اروپایی و چینی با ما در ارتباط باشید.

کاربرد الکتروموتور ضد انفجار

از این موتورها در صنایع و کاربردهایی که با مواد قابل اشتعال سر و کار دارند، استفاده می شود. محیط هایی که پتانسیل آتش سوزی دارند، بر اساس میزان ماده قابل اشتعال و مدت زمان حضور آن به دسته های کم خطر تا پر خطر تقسیم بندی می شوند. با توجه به احتمال انفجار و آتش سوزی در محیط های پر خطر، این صنایع باید از تجهیزاتی استفاده کنند که ضریب ایمنی بالاتری دارند. برخی از صنایعی که جزو گروه های پر خطر قرار می گیرند و نیاز به استفاده از الکتروموتور ضد انفجار دارند، عبارتند از:

• کارخانجات تولید محصولات و مواد شیمیایی
• صنایع نفت و گاز و پتروشیمی
• صنایع نظامی
• جایگاه های سوخت
• سیلوها و معادن
• کارخانجات سیمان
• صنایع خودروسازی
• صنایع ساخت الکل

الکتروموتورهای ضد انفجار شناسه های ویژه ای دارند استانداردهای آن ها را مشخص می کند؛ پیش از خرید الکتروموتور ضد انفجار باید محیط را از نظر میزان خطر ارزیابی کرده و سپس الکتروموتور ضد انفجار مناسبی را خریداری نمایید.

خرید الکتروموتور ضد انفجار 

هنگام خرید الکتروموتور ضد انفجار حتماً به نکات زیر توجه داشته باشید:

• کلاس حفاظتی (Ex): کلاس حفاظتی موتور، نشان دهنده میزان و نوع حفاظتی است که در برابر انفجار ارائه می دهد.
• گروه کاری (Gas Group): گروه کاری یک الکتروموتور ضد انفجار، نشان دهنده نوع گاز یا ماده قابل اشتعالی است که موتور در برابر آن حفاظت می شود.
• درجه حرارت سطح موتور (Temperature Class): درجه حرارت سطح موتور، بیانگر حداکثر دمای موتور در شرایط عادی کار است.
• نوع تهویه (Ventilation Type): نوع تهویه، شیوه خنک کاری اجزای الکتریکی موتور را مشخص می کند.
• توان (KW): توان موتور را باید با توجه به نیاز کاربرد خود انتخاب نمایید.
• سرعت موتور (RPM): سرعت خروجی موتور نیز باید با توجه به کاربرد مورد نظر انتخاب شود.
• خروجی موتور: الکتروموتورها به صورت پایه دار یا به همراه فلنج ارائه می شوند؛ انتخاب نحوه نصب و خروجی الکتروموتور باید با توجه به سایر تجهیزات مرتبط انجام شود.
• علاوه بر موارد گفته شده، برند تولید کننده الکتروموتور نیز نقش مهمی در خرید الکتروموتور ضد انفجار ایفا می کند. در ادامه بهترین برندهای تولید کننده الکتروموتور ضد انفجار را معرفی می کنیم.

بهترین برندهای الکتروموتور ضد انفجار

تولید کنندگان بسیار معتبر و مطرح الکتروموتور خارجی، سال ها است در زمینه تولید الکتروموتور ضد انفجار فعالیت می کنند؛ در سال های اخیر تولیدکنندگان الکتروموتور ایرانی نیز موفق به تولید موتورهای ضد جرقه، مطابق با استانداردهای روز جهانی شده اند. در حال حاضر بهترین برندهای الکتروموتور ضد انفجار شامل موارد زیر می شود:

الکتروموتور ضد انفجار CEMP 

الکتروموتور چمپ ایتالیا از برندهای معروف در این زمینه است که موتورهای ضد انفجار خود را در انواع مختلف و بر اساس استانداردهای معتبری از جمله NEMA به بازار عرضه می کند.

الکتروموتور ضد انفجار WEG  

الکتروموتور WEG یکی از بزرگترین برندهای تولید کننده الکتروموتور در جهان است؛ این شرکت در کشور برزیل قرار دارد و محصولات خود را به بیش از 130 کشور عرضه می کند. مشخصات فنی الکتروموتور ضد انفجار WEG به شرح زیر است:

• توان: 0.37 تا 355 کیلووات
• دور: 750، 1000، 1500، 3000
• سایز فریم: 90 تا 355
• نحوه نصب: B35 ، B3
• محفاظت: IP55
• کلاس حرارتی:F
• دسته گروه ضد انفجاری: IIB, IIA
• کلاس ضد انفجاری: EXD, EX-de
• تعداد قطب ها: 2،4،6،8
• نحوه کارکرد: S1
• تک فاز و سه فاز

الکتروموتور ضد انفجار زیمنس

کمتر کسی هست که با الکتروموتورها سر و کار داشته باشد و اسم الکتروموتور زیمنس را نشنیده باشد. این شرکت انواع الکتروموتورها را برای هر نیاز صنعتی تولید می کند؛ الکتروموتور ضد انفجار زیمنس با نام تجاری سری XP ارائه می شود. مشخصات فنی این موتورها به شرح زیر است:

• توان: 0.12 تا 900 کیلووات
• دور: 750، 1000، 1500، 3000
• سایز فریم: از 450 تا 63
• نحوه نصب: B35، B5، B3
• محفاظت: IP55
• کلاس حرارتی: F
• تعداد قطب ها: 2،4،6
• نحوه کارکرد: S1

الکتروموتور ضد انفجار ABB 

الکتروموتور ضد انفجار ABB محصول شرکت فنلاندی ABB و از جمله بهترین و با کیفیت ترین موتورهای ضد انفجار دنیا است. این موتورها در دو نوع ولتاژ پایین و ولتاژ بالا تولید می شوند. از جمله ویژگی های الکتروموتور ABB ضد انفجار ولتاژ پایین می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• محدوده توان: 0.55 تا 2000 کیلووات
• جنس پوسته: چدن
• چهار سرعت موتور 750، 1000، 1500 و 3000 دور در دقیقه
• منبع تغذیه سه فاز و تک فاز
• درجه حفاظتی IP55
• سایز فریم: 71 تا 560

الکتروموتور ضد انفجار رائل

الکتروموتور ضد انفجار رائل محصول شرکتی ایتالیایی RAEL است؛ این شرکت یکی از تولیدکنندگان پیشرو الکتروموتور در اروپا است و انواع الکتروموتور تک فاز، سه فاز، ضد انفجار و … را مطابق با استانداردهای بین المللی تولید می کند.

الکتروموتور ضد انفجار کوئل چینی

الکتروموتور ضد انفجار کوئل چینی در تنوع بالا و با قیمت مناسبی ارائه می شود؛ محصولات این شرکت دارای استانداردهای معتبر ضد انفجار و ضد جرقه مانند ATEX هستند.

الکتروموتور ضد انفجار امب UMEB

الکتروموتور ضد انفجار امب UMEB ساخت کشور ترکیه و دارای استانداردهای اروپایی است. این موتورها مناسب برای استفاده در محیط های پرخطر و صنایعی مانند نفت، گاز، پتروشیمی، صنایع هسته ای و نظامی، شیمیایی، رنگ سازی و ساخت الکل است. ویژگی های الکتروموتور ضد انفجار امب UMEB شامل موارد زیر می شود:

• محدوده سایز: 63 تا 355
• محدوده توان: 0.09 تا 315 کیلووات
• چهار سرعت موتور 750، 1000، 1500 و 3000 دور در دقیقه
• استاندارد ضد انفجار Exd IIC T5 Gb برای سایز فریم های 63 تا 71
• استاندارد Exd IIC T4/T3 Gb برای سایز فریم های 80 تا 355

الکتروموتور ضد انفجار موتوژن

الکتروموتور موتوژن تبریز، بهترین تولید کننده الکتروموتور ضد انفجار ایرانی است؛ در گذشته نیاز صنایع ایران وابسته به الکتروموتورهای اروپایی، چینی و … بود، اما شرکت موتوژن با تولید الکتروموتورهای ضد انفجار و انواع الکتروموتور خانگی و صنعتی دیگر، پاسخگوی بخش وسیعی از این نیازها بوده است.

استاندارد ضدانفجاری ATEX

ATEX یکی از معتبرترین سازمان‌های استاندارد محیط‌های انفجاری است. بر اساس این استاندارد، محیط‌ها و تجهیزات انفجاری به گروه‌های مختلفی تقسیم می‌شوند؛ از جمله:

گروه تجهیزات

• I: تجهیزاتی که در معادن زیرزمینی با خطر انفجار و اشتعال استفاده می‌شوند.
• II: تجهیزاتی که در سایر مناطق استفاده می‌شوند.

دسته‌بندی تجهیزات

دسته‌بندی زیر مربوط به گروه تجهیزات II است:

1. این تجهیزات در مناطقی که جو انفجاری به‌صورت مداوم، طولانی‌مدت و یا به‌صورت مکرر وجود داشته باشد، استفاده می‌شوند. (Zone 0 برای گازها و Zone 20 برای گردوغبار)
2. این تجهیزات در مناطقی که احتمال وقوع اتمسفر انفجاری در حالت عادی وجود داشته باشد و نیاز به سطح بالایی از حفاظت دارند، مورداستفاده قرار می‌گیرند. (Zone 1 برای گازها و Zone 21 برای گردوغبار)
3. این تجهیزات در مناطقی که احتمال وقوع جو انفجاری در حالت عادی بسیار بعید است و نیاز به سطح حفاظت طبیعی دارند، استفاده می‌شوند. (Zone 2 برای گازها و Zone 22 برای گردوغبار)

گاز یا گردوغبار

• G: تجهیزاتی که گواهی لازم برای استفاده در محیط‌های گازی قابل‌اشتعال را دارند.
• D: تجهیزاتی که گواهینامه استفاده در مکان‌هایی با گردوغبار قابل‌اشتعال را دارند.

نوع حفاظت

• Exd
• Exe
• Exi
• Exp
• Exm
• Exo
• Exq
• Exn
• Ext

گروه مواد انفجاری

• I: گاز و گردوغبار انفجاری موجود در معادن
• II: گازهای انفجاری صنایعی که روی سطح زمین هستند.
• III: گردوغبار انفجاری صنایعی که روی سطح زمین هستند.

زیرگروه‌های مواد انفجاری

انواع گازهای انفجاری:

• II: متان
• IIA: پروپان
• IIB: اتیلن
• IIC: هیدروژن/استیلن

انواع گردوغبار انفجاری:

• III: گردوغبار زغال‌سنگ
• IIIA: کرک‌های قابل انفجاری
• IIIB: گردوغبار غیر رسانا
• IIIC: گردوغبار رسانا

به‌صورت کلی، زیر گروه A، شامل موادی است که به‌راحتی مشتعل نمی‌شوند. زیر گروه B، موادی که به‌راحتی مشتعل شده و زیر گروه C موادی است که احتمال انفجار و اشتعال آن‌ها بسیار بالا است.

طبقه‌بندی دما

• T1<450ºC
• T2<300ºC
• T3<200ºC
• T4<135ºC
• T5<100ºC
• T6<85ºC

بررسی دو نمونه کد ضدانفجاری ATEX

جدول 1:

طبقه‌بندی مناطق خطرناک
مواد قابل‌اشتعال	مکان‌های خطرناک (میزان حضور مواد قابل‌اشتعال)	طبقه‌بندی مکان‌های خطرناک	طبقه‌بندی تجهیزات				سطح حفاظت تجهیزات
			گروه تجهیزات	دسته‌بندی تجهیزات
گاز	دائماً، طولانی‌مدت یا مکرر	Zone 0	II	1G			Ga
	گهگاه	Zone 1	II		2G			Gb
	به‌ندرت و یا برای مدتی کوتاه	Zone 2	II			3G			Gc
گرد و غبار	دائماً، طولانی‌مدت یا مکرر	Zone 20	II	1D			Da
	گهگاه	Zone 21	II		2D			Db
	به‌ندرت و یا برای مدتی کوتاه	Zone 22	II			3D			Dc

جدول 2:

نوع حفاظت تجهیزات
نوع حفاظت	توضیح نوع حفاظت	کد (از راست به چپ)		سمبل	قابل‌استفاده در Zone
محفظه ضد شعله	از انتقال انفجار به بیرون پوسته جلوگیری می‌کند.	Exd	da db dc		0 ، 1 ، 2 1 ، 2 2
ایمنی افزایش‌یافته	از دمای بالا و جرقه جلوگیری می‌کند.	Exe	eb ec		1 ، 2 2
ایمنی ذاتی	منبع جریان/ولتاژ پایین	Exi	ia ib ic		0، 1، 2، 20، 21، 22 1، 2، 21، 22 2، 22
کپسوله‌سازی تحت‌فشار	با ایجاد فشاری بیشتر از فشار هوای محیط از نفوذ مواد قابل‌انفجار به داخل تجهیزات جلوگیری می‌کنند.	Exp	pxb pyb pzc		1، 2، 21، 22 1، 2، 21، 22 2، 22
کپسوله‌سازی	کپسوله شده	Exm	ma mb mc		0، 1، 2، 20، 21، 22 1، 2، 21، 22 2، 22
کپسوله‌شدن با روغن	قطعات برای جداسازی از اتمسفر انفجاری در روغن غوطه‌ور می‌شوند.	Exo	ob oc		1، 2 2
کپسوله‌شدن با شن و ماسه	از انتقال انفجار به بیرون جلوگیری می‌کند.	Exq	qb		1، 2
حفاظت از جرقه‌زنی نوع «n»	مانند بالایی؛ ولی برای Zone 2	Exn	nC nR		2 2
حفاظت توسط پوسته	ضد انفجار گردوغباری	Ext	ta tb tc		20، 21، 22 21، 22 22

جدول 3:

طبقه‌بندی گروه‌ها و زیر گروه‌های انفجاری (گاز) و کلاس دمایی
IIA	IIB	IIC	آمونیاک متان اتان پروپان	اتیل الکل سیکلوهگزان n-بوتان	گازوئیل دیزل نفت سیاه n-هگزان	استالدئید	-	-
			گاز شهری اکریلونیتریل	اتیلن اتیلن اکسید	اتیل گلیکول هیدروژن سولفید	اتیل اتر	-	-
			هیدروژن	استیلن	-	-	-	کربن دی سولفید
			T1<450°C
			T2<300°C
			T3<200°C
			T4<135°C
			T5<100°C
			T6< 85°C
			موتورهای ضد انفجار را می‌توان در کلاس‌های دمایی T1 تا T6 استفاده کرد. این کلاس، حداکثر دمای مجاز سطح تجهیز را نشان می‌دهد. برای تجهیزاتی که در برابر گردوغبار انفجاری محافظت شده‌اند، حداکثر دمای سطح مستقیماً نوشته می‌شود. (به‌عنوان‌مثال، T80 °C)

جدول 4:

طبقه‌بندی گروه‌ها و زیر گروه‌های انفجاری (گردوغبار)
کد			گروه گردوغبار
IIIA	IIIB	IIIC	کرک قابل‌اشتعال
			گردوغبار غیر رسانای قابل‌اشتعال
			گردوغبار رسانای قابل‌اشتعال