انتخاب بلبرینگ مناسب، با توجه به نوع کاربرد، شرایط محیطی و بار وارده بر آن، امری ضروری است. تنوع بالای بلبرینگها در بازار، انتخاب بلبرینگ مناسب را به چالشی برای کاربران تبدیل کرده است. در دنیای صنعت، حرکت روان و بیصدای تجهیزات، نقشی اساسی در افزایش راندمان و طول عمر آنها ایفا میکند. در این میان، انتخاب بلبرینگ مناسب، به عنوان قلب تپندهی ماشینآلات، نقشی حیاتی در تحقق این امر بر عهده دارد. بلبرینگها با غلتیدن ساچمههای فولادی یا سرامیکی بین دو رینگ فلزی، اصطکاک را به حداقل رسانده و حرکتی روان و بیصدا برای تجهیزاتی مانند الکتروموتورها، پمپها، خودروها و صنایع سنگین به ارمغان میآورند.
در این مقاله، به بررسی مهم ترین پارامترها در انتخاب بلبرینگ میپردازیم. با مطالعه این مقاله، شما با انواع مختلف بلبرینگ و کاربردهای آنها، نکات مهم در انتخاب و خرید بلبرینگ و با معتبرترین برندهای بلبرینگ در بازار آشنا خواهید شد.
ویژگیهای بلبرینگ مناسب
به طور کلی، بلبرینگ بهینه باید متناسب با موارد زیر باشد:
- ماهیت تجهیز
- منطقه داخل تجهیز
- مشخصات دوک
- نوع بلبرینگ
- سیستم روانکاری سیستم محرک ماشین مورد نظر از طریق ملاحظات
- عمر طراحی
- دقت
- سرعت
- استحکام و بحرانی
بلبرینگها در انواع، پیکربندیها و اندازههای مختلف موجود هستند. هنگام انتخاب بلبرینگ مناسب برای کاربری مد نظر، مهم است که چندین فاکتور خرید و تجزیه و تحلیل را در ابزارهای مختلف در نظر بگیرید. بیرینگ ها با توجه به طرح های منحصر به فرد خود، مشخصه ها و خواصی دارند که هر کدام از آن ها را برای یک کاربرد خاص مناسب می کند برای مثال، بلبرینگ شیار عمیق میتوانند بارهای شعاعی و محوری متوسط را تحمل كنند. اصطكاك در این بیرینگها كم بوده و امكان تولید آنها با دقت زیاد و در طرحهای كم سر و صدا وجود دارد.
بنابراین این بیرینگ ها در الكتروموتور الكتریكی كوچک و متوسط بهطور وسیع استفاده میشوند. رولبرینگهای كروی و توریدال می توانند بارهای سنگین را تحمل كنند و همچنین خود تنظیم است (خود را با عدم هم راستایی بین شفت و نشیمنگاه تنظیم می كنند). این خاصیت بیرینگ ها باعث می شود تا آن ها برای کاربرد در صنایع سنگین که تغییر شکل شفت و ناهمراستایی وجود دارد، مناسب باشند.
8 گام انتخاب بلبرینگ؛ مراحل انتخاب بلبرینگ
به عنوان یک دستورالعمل و راهنمای کلی، روش اصلی برای انتخاب بلبرینگ مناسب در نمودار زیر نشان داده شده است:
جدول راهنمای انتخاب بلبرینگ
در ادامه به بررسی شرایط و راهکار ضروری در انتخاب بلبرینگ میپردازیم.
مرحله |
مواردی که مورد بررسی قرار میگیرد |
شرایط عملیاتی را بررسی کنید و نوع بلبرینگ را مشخص کنید. |
عملکرد و ساخت اجزای بلبرینگ و بلبرینگ
محل نصب بلبرینگ و رولبرینگ
محدودیتهای ابعادی
میزان و جهت بار تحمل
سرعت شفت
|
صدا و گشتاور بلبرینگ
محدوده دمای کار بلبرینگ
سختی بلبرینگ الزامات نصب /جداسازی قطعات
نگهداری و بازرسی
مقرون به صرفه بودن
ناهمترازی مجاز رینگ های داخلی/خارجی
|
ابعاد بلبرینگ را مشخص کنید. |
عمر طراحی اجزای بلبرینگ
شرایط بار معادل دینامیک/استاتیک
|
فاکتور ایمنی
سرعت مجاز
|
تلورانس بلبرینگ را مشخص کنید.
|
تلورانس های خروجی شفت
|
عملکرد با سرعت بالا
|
کلاس لقی بلبرینگ را مشخص کنید. |
مواد و شکل شفت و محفظه
مناسب
تفاوت دما بین حلقه های داخلی و خارجی
|
ناراحتی مجاز
رینگ های داخلی/خارجی
میزان و ماهیت بار
|
نوع قفسه و جنس قفسه را مشخص کنید. |
سرعت چرخش
سطح سر و صدا
|
بار لرزش و ضربه
روغن کاری
|
روان کننده، روش روانکاری، نوع آب بندی را مشخص کنید. |
دمای کاری
سرعت چرخش
روش روغن کاری
|
روش آب بندی
نگهداری و بازرسی
|
مشخصات خاص بلبرینگ را در نظر بگیرید.
|
شرایط عملیاتی(محیط های خاص: دمای بالا یا پایین، شیمیایی)
|
مورد نیاز برای قابلیت اطمینان بالا
|
مراحل نصب و جداسازی قطعات را انتخاب کنید.
|
ابعاد نصب
|
مراحل نصب و جداسازی قطعات
|
انتخاب نوع بلبرینگ و پیکربندی
- محدودیتهای ابعادی: فضای مجاز برای بلبرینگها به طور کلی محدود است. در بیشتر موارد، قطر شفت (یا قطر سوراخ بلبرینگ) باتوجهبه سایر مشخصات طراحی دستگاه تعیین شده است. بنابراین نوع و ابعاد بلبرینگ با توجه به قطر سوراخ بلبرینگ تعیین میشود. به همین دلیل، تمام جداول ابعادی بر اساس قطر سوراخهای استاندارد سازمان دهی میشوند. طیف گستردهای از انواع و ابعاد بلبرینگ استاندارد وجود دارد که مناسب برای یک برنامه خاص معمولاً در این جداول یافت میشود.
- تحمل بار: ویژگی ها، بزرگی و جهت بارهای وارد بر بلبرینگ و رولبرینگ بسیار متغیر هستند. به طور کلی، درجه بندی بار پایه نشان داده شده در جداول ابعاد بلبرینگ و رولبرینگ نشان دهنده ظرفیت بار آن ها است. با این حال، در تعیین نوع بیرینگ مناسب، باید به این نکته نیز توجه شود که آیا بار عامل فقط یک بار شعاعی است یا بار ترکیبی شعاعی و محوری و غیره. وقتی بیرینگ های ساچمه ای (بلبرینگ) و غلتکی (رولبرینگ) در یک سری ابعاد در نظر گرفته می شوند. بلبرینگ ها نسبت به رولبرینگ ها دارای ظرفیت بار بیشتر هستند و می توانند بارهای ارتعاشی و ضربه ای بیشتری را تحمل کنند.
- سرعت چرخش: سرعت مجاز یک بیرینگ با توجه به نوع بلبرینگ یا رولبرینگ، اندازه، تحمل، نوع قفس، بار، شرایط روانکاری و شرایط خنک کننده متفاوت خواهد بود. به طور کلی، بلبرینگ های شیار عمیق، بلبرینگ تماس زاویهای و رولبرینگ های استوانه ای برای کاربردهای با سرعت بالا مناسب تر هستند.
- تحمل بلبرینگ: دقت ابعادی و تحمل عملکرد بلبرینگ ها توسط استانداردهای ISO و JIS تنظیم می شود. برای تجهیزاتی که نیاز به خروج شفت باتحمل بالا یا عملکرد با سرعت بالا دارند، بلبرینگ هایی با تلورانس کلاس 5 یا بالاتر توصیه می شود. بلبرینگ های شیار عمیق، بلبرینگ های تماس زاویه ای و رولبرینگ های استوانه ای برای تحمل های چرخشی بالا توصیه می شوند.
- سختی: در بیرینگ ها باید از لوازمی استفاده کرد تا از تغییر شکل الاستیک عناصر غلتان جلوگیری کرد و تا حد امکان آن را کاهش داد. رولبرینگ تغییر شکل الاستیک کمتری نسبت به بلبرینگ دارد. علاوه بر این در برخی موارد، بلبرینگ و رولبرینگ ها از قبل بارگذاری می شوند تا استحکام آن را افزایش پیدا کند. این روش معمولاً برای بلبرینگ های شیار عمیق، بلبرینگ های تماس زاویه ای و رولبرینگ های مخروطی اعمال می شود.
- ناهماهنگی رینگهای داخلی و خارجی: خمش شفت، تغییرات در دقت شفت یا محفظه، و خطاهای اتصال، منجر به درجه مشخصی از ناهماهنگی بین رینگ های داخلی و خارجی بیرینگ می شود. در مواردی که درجه ناهماهنگی نسبتاً زیاد است، بلبرینگ خود تنظیم، رولبرینگ های کروی یا بیرینگ ها با خاصیت خود تنظیم شدن مناسب ترین انتخاب ها هستند.
- سطوح نویز و گشتاور: رولبرینگ ها بر اساس استانداردهای دقت بالا تولید و پردازش می شوند و بنابراین عموماً فقط مقدار کمی صدا و گشتاور تولید می کنند. برای کاربردهایی که مخصوصاً به کارکرد با صدای کم یا گشتاور کم نیاز دارند، بلبرینگ های شیار عمیق و رولبرینگ های استوانه ای مناسب تر هستند.
- نصب و جداسازی قطعات: برخی از کاربردها نیاز به جداسازی و مونتاژ مجدد مکرر دارند تا امکان بازرسی و تعمیرات دوره ای فراهم شود. برای چنین کاربردهایی، بلبرینگ و رولبرینگ هایی با رینگ های داخلی/خارجی قابل جداسازی، مانند رولبرینگ های استوانه ای، رولبرینگ های سوزنی و رولبرینگ های مخروطی مناسب ترین هستند.