به‌طور کلی موتور برق یا به عبارتی ژنراتور برق، دستگاهی است که انرژی مکانیکی را به کمک سوخت (بنزین، دیزل یا گاز) به انرژی الکتریکی تبدیل می‌کند. در موتور برق، موتور احتراقی باعث چرخش یک ژنراتور می‌شود و در نتیجه آن، تولید برق می‌شود. این دستگاه در دو نوع اینورتری و معمولی ساخته می‌شود، که نوع اینورتری از فناوری اینورتر برای تولید برق بهره می‌برد. در این مقاله قصد داریم هر دو نوع را معرفی و به تفاوت موتور برق اینورتری و معمولی بپردازیم.
در شرایطی که دسترسی به برق شهری وجود ندارد و یا در مواقع اضطراری می‌توان از موتور برق استفاده کرد. معمولا بیشترین موارد کاربرد موتور برق‌ها عبارت‌اند از:
- زمین‌های کشاورزی و باغ‌ها
- صنعت ساختمان و ساخت‌وساز
- خدمات بهداشتی
- کمپینگ و ویلاهای خارج از شهر
این دستگاه‌ها از نظر نوع سوخت ورودی و نیز ولتاژ خروجی، در انواع مختلفی تولید می‌شوند و می‌توانند برق تک فاز و سه فاز تولید کنند.
موتور برق اینورتری چیست؟
موتور برق اینورتری به کمک یک واحد الکترونیکی داخلی که از تکنولوژی اینورتر بهره می‌گیرد، برق تولید شده را در ابتدا یکسوسازی و به ولتاژ DC و سپس با استفاده از ترانزیستورهای سوییچینگ به ولتاژ AC تبدیل می‌کند.
یکی از ویژگی‌های مهم موتور برق اینورتری این است که این دستگاه سرعت موتور را بر اساس میزان مصرف برق تنظیم می‌کند؛ در نتیجه ژنراتور تنها به اندازه نیاز برق تولید می‌کند و از مصرف سوخت اضافی جلوگیری می‌شود.
موتور برق اینورتری به خاطر وزن و ابعاد کمتر، برای استفاده در کمپینگ بسیار مناسب است.
محدوده توان در موتور برق اینورتری به صورت زیر است:
مدل کم توان (500 تا 2000 وات):
این موتور برق‌ها معمولاً برای استفاده‌های خانگی سبک، کمپینگ، و تأمین برق لوازم الکترونیکی کم مصرف (مثل لپ‌تاپ، تلویزیون، چراغ‌ها و شارژرها) مناسب هستند.
مدل توان متوسط (2 تا 4 کیلووات):
این موتور برق‌ها برای تأمین برق دستگاه و لوازم بزرگ‌تر مانند یخچال‌ها، دستگاه‌های تهویه مطبوع کوچک، یا ابزارهای برقی متوسط کاربرد دارند.
مدل توان بالا (4 تا 7 کیلووات و بیشتر):
موتور برق‌های اینورتری با توان بالا معمولاً برای مصارف صنعتی، تجاری یا تأمین برق اضطراری برای خانه‌های بزرگ و تجهیزات حساس مناسب هستند.
تفاوت موتور برق اینورتری با معمولی
استفاده از این روش در مقایسه با تولید یک‌باره برق AC این مزایا را به همراه دارد:
- کیفیت بالای برق خروجی: یک تفاوت موتور برق اینورتری و معمولی، تولید برق باکیفیت، پایدار و با نوسانات کمتر در این نوع موتور برق است. این برق خروجی برای دستگاه‌هایی مانند کامپیوترها، تلویزیون‌ها و دیگر لوازم الکترونیکی حساس بسیار مناسب است.
- صدای کمتر: موتور برق اینورتری معمولاً سر و صدای کمتری نسبت به موتور برق معمولی تولید می‌کند؛ در نتیجه این موتور برای استفاده در مکان‌های مسکونی و کمپینگ مناسب‌تر است.
- اندازه کوچک و وزن کم: موتور برق اینورتری معمولاً کوچک‌تر و سبک‌تر از موتور برق معمولی است، بنابراین حمل و نقل آن نیز راحت‌تر است.
- مصرف سوخت بهینه: یک تفاوت مهم موتور برق اینورتری با موتور برق معمولی این است که با توجه به بار مصرفی خود، کارکرد خود را به طور خودکار تنظیم می‌کند و در مقایسه با نوع معمولی، مصرف سوخت کمتری دارد.
- توان خروجی و کارکرد کمتر: موتور برق اینورتری برای مواقعی که به کارکرد طولانی مدت در طول شبانه‌روز نیاز است مناسب نیست. همچنین توان خروجی در آن در مقایسه با نوع معمولی محدودتر است.
مزایا و معایب موتور برق اینورتری و معمولی
در جدول زیر مزایا و معایب موتور برق اینورتری و موتور برق معمولی را با هم مقایسه می‌کنیم.
| مقایسه |
موتور برق اینورتری |
موتور برق معمولی |
| مزایا |
برق پایدار و کم نوسان |
قیمت مناسب |
| سر و صدای کم |
بازه توان گسترده |
| ابعاد و وزن کم |
ساختار ساده‌تر |
| مصرف سوخت بهینه |
تعمیر و نگهداری آسان‌تر |
| استهلاک کمتر |
|
| معایب |
قیمت بالاتر |
نوسان در برق خروجی |
| بازه توان محدودتر |
سر و صدای بیشتر |
| تعمیرات پیچیده |
ابعاد بزرگ |
معمولا موتور برق اینورتری به دلیل نوع طراحی و عملکرد، متناسب با مقدار بار می‌چرخد و از آنجا که نیازی نیست در بار نامی کار کند استهلاک کمتر و در نتیجه دوام و طول عمری بیشتری دارد.
نکته دیگر این‌که موتور برق‌های معمولی جدید با داشتن تثبیت کننده خودکار ولتاژ (AVR) تا حدود زیادی نوسانات خروجی ولتاژ را حذف می‌کنند و برق خروجی پایدارتری را ارائه می‌دهند.
در موتور برق اینورتری کیفیت برق خروجی بالاتر است؛ سر و صدای کمتری تولید می‌شود؛ اندازه و وزن کمتر است؛ مصرف سوخت کمتر است؛ با این حال توان خروجی آن محدودتر است و کارکرد آن در طول شبانه روز محدود است.
برق خروجی موتور برق اینورتری به دلیل ایجاد نوسان کمتر، برای دستگاه‌های حساس مناسب‌تر است.
موتور برق اینورتری در مقایسه با موتور برق عادی سر و صدای کمتری ایجاد می‌کند؛ همچنین به دلیل تناسب و تنظیم شدن برق خروجی با بار، سوخت کمتری مصرف می‌کند.