اجزای سردخانه
در طراحی و ساخت انواع سردخانه ها چه سردخانه های صنعتی و چه سردخانه های کوچک مانند کانکس سردخانه ای و... یکی از اصلی ترین مراحل، انتخاب درب سردخانه است. سردخانه ها دارای اجزاء فراوانی هستند که می توان گفت درب سردخانه به عنوان یکی از مهم ترین تجهیزات در سردخانه به شمار می آید.
علت اهمیت درب سردخانه تأثیر آن بر میزان اتلاف انرژی به روش تبادل هوا در سردخانه است؛ باز و بسته شدن درب سردخانه باعث می شود هوای بیرون به داخل سردخانه نفوذ کند و در نتیجه این امر، کارکرد سیستم تبرید سردخانه بیشتر شده به طوری که می تواند مصرف انرژی را تا حدود 50 % افزایش دهد و باعث افزایش هزینه ها شود. از این رو انتخاب درب مناسب می تواند در کارکرد سردخانه و همچنین کیفیت نگهداری محصولات تأثیرگذار باشد.
انواع درب سردخانه
یکی از معیارهای انتخاب درب سردخانه اختلاف دمای هوای بیرون و داخل سردخانه است. ضخامت این نوع از درب ها متناسب با اختلاف دما، بین 7 تا 15 سانتیمتر است که معمولاً از عایق پلی یورتان استفاده می شود همان عایقی که در ساندویچ پانل ها در کانکس سردخانه ای استفاده می شود. به همین علت در سردخانه های زیر صفر ضخامت درب سردخانه بیشتر است.
به طورکلی بر اساس نوع کارکرد، درب های سردخانه را به 3 دسته کلی تقسیم بندی می کنند:
- درب سردخانه لولایی
- درب سردخانه ریلی یا کشویی
- درب سردخانه کنترل اتمسفری
1) درب سردخانه لولایی
یکی از پرکاربردترین نوع درب سردخانه که محبوبیت فراوانی در بین طراحان و سردخانه داران دارد، درب سردخانه لولایی است.
این نوع درب به دلیل مکانیزم ساده اش کاربرد فراوانی دارد. از دیگر مزایای این نوع از درب ها که می توان به آن اشاره کرد قیمت پایین آنها است که باعث کاهش هزینه تمام شده ساخت می شود. همچنین نصب این نوع از درب ها نیز راحت است و دارای عمر بالای هستند.
نکات مهم درب سردخانه لولایی
- باید به این نکته توجه داشت که اتلاف حرارتی این نوع از درب های سردخانه (اتلاف حرارتی در هنگام باز و بسته شدن درب) نسبتاً بالا است به همین علت از این نوع درب ها در سردخانه هایی که رفت و آمد در آنها زیاد است معمولا استفاده نمی شود.
- نکته دیگری که باید مدنظر داشت این است که تکیه گاه در درب سردخانه ای لولایی در یک سمت آن قرار دارد به همین علت در سایزها و ابعاد بزرگ نمی توان از آن استفاده کرد.
- همچنین این نوع درب فضای زیادی را برای باز و بسته شدن اشغال می کند.
نمونه ای از سردخانه ها که معمولاً از این نوع درب در آن استفاده می شود کانکس های سردخانه ای متحرک و کانتینرهای یخچالی است.
2) درب سردخانه ریلی یا کشویی
نوع دیگر از درب های سردخانه که کاربرد فراوانی در سردخانه ها دارد و بیشتر در سردخانه هایی که رفت آمد در آن ها زیاد است مورد استفاده قرار می گیرد، درب سردخانه ریلی یا کشویی هست. مکانیزم این نوع درب ها به این صورت است که در بالا و پایین آنها ریل هایی تعبیه می شود و درب در داخل آنها قرار گرفته و جابه جا می گردد.
کاربرد درب سردخانه ریلی یا کشویی
درب های کشویی بر خلاف درب های لولایی به فضای کمتری برای باز و بسته شدن نیاز دارند و می توان آنها را در ابعاد بزرگ اجرا کرد و همچنین اتلاف حرارتی کمتری در هنگام باز و بسته شدن دارند. در سردخانه ها صنعتی و بزرگ از درب های کشویی موتوردار بهره می برند که باعث افزایش سرعت باز و بسته شدن درب می شود.
درب سردخانه کنترل اتمسفری
گاهی نیاز است در سردخانه ها محصولاتی را نگهداری کنیم که در معرض اکسیژن آسیب می بینند؛ مانند میوه ها، سبزی ها و بعضی از داروها، به همین دلیل در سردخانه هایی که این محصولات در آن نگهداری می شوند از درب های کنترل اتمسفری استفاده می شود تا از نفوذ اکسیژن به آن جلوگیری شود و در نتیجه طول عمر این محصولات افزایش پیدا کند. درب های کنترل اتمسفری به صورت ریلی یا کشویی طراحی می شوند و دارای درزگیرهای ویژه ای هستند تا سردخانه ها را در برابر نفوذ آب وهوا محافظت کنند.
معیارهای انتخاب درب سردخانه
هرکدام از درب های سردخانه ای دارای معایب و مزایای هستند به همین علت در انتخاب نوع درب برای سردخانه توجه به این موارد ضروری است. در ادامه به مواردی که در انتخاب درب سردخانه توجه به آن ها ضروری است اشاره می کنیم.
1) اختلاف دمای محیط
یکی از اساسی ترین و مهم ترین نکاتی که در انتخاب درب سردخانه اهمیت دارد توجه به اختلاف دمای بیرون و داخل سردخانه است تا بتوان اتمسفر سردخانه را کنترل کرد به عنوان نمونه در سردخانه های زیر صفر که اختلاف دمای بیشتری را با محیط بیرون دارا هستند برای جلوگیری از اتلاف حرارتی از درب هایی با ضخامت بالاتر استفاده می شود.
2 ) فضای سردخانه
همان طور که در بالا به آن اشاره شد درب های لولای برای باز و بسته شدن به فضای بیشتری نسبت به درب های کشویی که به صورت ریلی حرکت می کنند نیاز دارند. همچنین ابعاد درب هم باید مدنظر گرفته شود به طور مثال در سردخانه هایی که میوه و مرکبات نگهداری می شود سایز درب ها باید به گونه ای باشد که بتوان به راحتی محصولات را بارگیری و تخلیه نمود.
3) یراق آلات
یکی دیگر از مواردی که باید در هنگام انتخاب درب سردخانه مورد توجه قرار گیرد یراق آلات درب است که شامل لولا، قفل، دستگیره و ... می شود و باید از مقاومت کافی در برابر تغییر دما برخوردار باشند.
4) قفل ها
نوع آلیاژ به کاررفته در قفل های درب سردخانه و کیفیت آن بسیار حائز اهمیت است به گونه ای که اگر آلیاژ به کار رفته در قفل از کیفت مناسبی برخوردار نباشد با یخ زدن یا پایین آمدن دما دچار مشکل می شود و در نتیجه باز و بسته شدن درب به راحتی صورت نمی گیرد و باعث تأثیرات دمایی در محیط سردخانه می شود. اغلب قفل ها را بر روی درب های شیشه ای برای امنیت بیشتر نصب می کنند.
5) لولای درب سردخانه
در درب سردخانه لولایی به دلیل اینکه تحمل بار درب بر عهده لولا است کیفیت آن اهمیت دارد؛ زیرا در صورت پایین بود کیفیت، لولای درب با گذشت زمان و تحت تأثیر اختلافات دما می تواند دچار مشکل و در نتیجه باعث خسارات مال و آسیب های جانی شود و همچنین بر روی کیفیت محصولات سردخانه تأثیر بگذارد.
6) دستگیره درب سردخانه
کیفیت دستگیره های درب سردخانه نیز باید مورد توجه قرار گیرد. معمولاً دستگیره های سردخانه ای را از جنس استیل تهیه می کنند، از نکاتی که هنگام انتخاب دستگیره در درب های سردخانه ای باید به آن توجه کرد جنس، مقاومت دستگیره و اندازه اهرم دستگیره است.
دستگیره باید به گونه ای باشد که باز و بسته شدن درب به راحتی انجام شود و در برابر شرایط محیطی مقاومت کافی داشته باشد. دستگیره ها انواع مختلفی دارند که شامل دستگیره های مشعلی، مارپیچ، مکعبی می شود.
7) المنت حرارتی
یکی دیگر از مواردی که در انتخاب درب سردخانه اهمیت دارد المنت حرارتی درب است، در سردخانه های زیر صفر که دمای سردخانه پایین است برای ممانعت از یخ زدگی درب های سردخانه و همچنین تقطیر آب و در نتیجه خرابی درب استفاده از المنت حرارتی اهمیت فراوانی دارد و در هنگام انتخاب درب توجه به آن مهم است.
