پمپها نقش حیاتی در صنایع، کارخانهها، نیروگاهها، پتروشیمیها و... دارند. در حالی که پمپهای صنعتی به گونهای طراحی شدهاند که توان عملیاتی بالا و عملکرد مطلوبی داشته باشند، حفظ سلامت آنها برای اطمینان از طول عمر و کارایی آنها ضروری است. مانند هر تجهیز دیگری، پمپها برای جلوگیری از خرابیهای غیرمنتظره و تعمیرات پرهزینه نیاز به نظارت و نگهداری منظم دارند.
یکی از روشهای نظارت بر پمپ صنعتی، ثبت متغیرهای آن در بازههای زمانی مشخص است. پارامترهایی مثل دما، فشار، دبی، جریان برق و وجود نشتی و میزان ارتعاش پمپ از متغیرهایی است که برای اکثر پمپها باید ثبت شود. ثبت دادههای مربوط به پمپ در برگهای به نام لاگ شیت Log Sheet پمپ انجام میگیرد.
لاگ شیت پمپ چیست؟
لاگ شیت یا Log Sheet پمپ برگهای است که در آن اطلاعات کاملی از تمام متغیرهای مهم پمپ در زمان مشخص و در ساعات معین، به منظور اطمینان از عملکرد صحیح پمپ یا شناسایی ایرادات احتمالی پمپ ثبت میشود.
پارامترها و متغیرهای پمپ
- دمای سیال پمپشونده
- فشار ورودی و خروجی پمپ
- دبی ﭘﻤﭗ
- آمپر مصرفی
- اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر ﺧﺮوجی و ورودی
- نشتی
- ارتعاش
دمای سیال پمپ شونده
دما یکی از اصلیترین پارامترهای ترمودینامیکی مربوط به سیالات است. در تمام انواع پمپ مورد استفاده در صنایع، ثبت و رصد دمای سیال کاری مهم میباشد. دما از آن جهت در فرآیند پمپاژ حائز اهمیت است که متریال استفادهشده و طراحی که برای پمپها انجام گرفته است تحمل شرایط دمایی مشخصی را دارند و در صورتی که دما از محدوده عملکردی پمپ فراتر رود، به پمپ آسیب میرسد.
ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮ دﻣﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ ﺑﻮده و بایستی ﺛﺒﺖ ﺷﻮد. ﺛﺒﺖ دﻣﺎ توسط تجهیزات ابزار دقیق مربوط به دما مثل ترموکوپل و سنسور دما از ﻃﺮﻳﻖ دیتالاگر یا نمایشگر دما اﻧﺠﺎم شده و سپس در برگه لاگ شیت یادداشت میشود.
فشار ورودی و خروجی پمپ
فشار دیگر پارامتر اصلی مربوط به سیالات است که در فرآیند پمپاژ سیالات توسط پمپها باید ثبت شود. اکثر پمپها وظیفه افزایش فشار سیال را برعهده دارند اما با اینحال برخی از پمپها صرفا جهت به گردش درآوردن سیال استفاده میشوند.
پمپها به گونهای طراحی میشوند که از لحاظ فشار کاری نیز در محدوده مشخصی باید باشند و در صورت تجاوز فشار ورودی یا خروجی از محدوده مجاز میتواند آسیب به خود پمپ یا سایر تجهیزات وارد کند. همانند دما ثبت دادههای مربوط به فشار هم میتواند توسط اپراتور و از روی گیجهای فشار قبل و بعد از پمپ انجام گیرد و هم میتواند بصورت دیجیتالی از روی سیستم ثبت دیتاها در نرم افزار مدیریت داده ثبت گردد.
دبی پمپ
میزان حجم سیالی که پمپ قادر است در واحد زمان جابجا کند دبی پمپ است. هر پمپ با توجه به ساختار، توان، قطر دهانهای که دارد قادر است دبی مشخصی را پمپاژ کند. دبی سیال برای مشخصشدن درست کارکردن پمپ اهمیت دارد. ثبت دادههای مربوط به دبی توسط دستگاه دبیسنج یا فلومتر انجام میگیرد.
آمپر مصرفی پمپ
پمپهایی که با برق کارمیکنند در قسمت سیمپیچ خود جریان برقی از خود عبور می دهند تا سرعت لازم برای چرخاندن شفت را فراهم کنند. رصد میزان جریان مصرفی الکتروموتور میتواند در کاهش صدمات احتمالی ناشی از نوسانان شدید برق جلوگیری کند.
اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر ﺧﺮوجی و ورودی
میزان اختلاف فشار ورودی و خروجی پمپ در برخی از پمپها بیشتر اهمیت دارد. در پمپهای دندهای و پمپ های هیدرولیک که با سیالات غلیظ سر و کار دارند و پمپهایی که نیاز به استرینر برای فیلترکردن ذرات جامد را دارند، فاکتور اختلاف فشار ورودی و خروجی مشخصکننده عملکرد صحیح پمپ است. از روی میزان اختلاف فشار میتوان نیاز به تعویض فیلترها را نیز مطلع شد.
نشتی پمپ
وجود یا عدم وجود نشتی پارامتر مهمی برای بررسی عملکرد پمپ است. پمپها توسط سیستم آببندی از نشتی جلوگیری میکنند اما گاهی ممکن است به دلایل مختلف از جمله خرابی آببند پمپ، افت فشار و نشتی در پمپ مشاهده شود. به این منظور حتما باید در لاگ شیت پمپ، وجود یا عدم وجود نشتی توسط سیستمهای نشتیاب یا بصورت شهودی در بازههای زمان مشخص ثبت شود.
ارتعاش پمپ
پمپهای در حین کارکرد به خودی خود دارای لرزش و ارتعاش هستند اما زمانی که مقدار ارتعاش از حد مشخصی (بصورت جابجایی یا فرکانس) بیشتر شود ممکن است نشاندهنده بروز یک مشکل اساسی در کارکرد پمپ باشد.
میزان ارتعاش پمپ دیگر پارامتری است که توسط ارتعاشسنج یا شتابسنج میتواند رصد شده و در لاگ شیت ثبت شود.
جمعبندی
تعمیر و نگهداری از تجهیزات یکی از فرآیندهای مهم در حوزه صنعت است. پمپ یکی از تجهیزات اصلی و پرکاربرد در صنایع است و از این رو تعمیر و نگهداری از پمپ اهمیت بالایی دارد. مهندسان، تکنسینها و اپراتورهای زیادی در واحدهای بهرهبرداری صنایع وظیفه نگهداری از تجهیزاتی مثل پمپ را دارند و برای اطلاع از وضعیت سلامت پمپها بایستی در زمانهای مشخصی دادههای عملکردی آنها را ثبت کنند.
دادهها در برگهای به نام لاگ شیت پمپ ثبت میشوند. در این مقاله به معرفی لاگ شیت و متغیرهایی که بطور کلی برای پمپها در این برگه ثبت میشوند پرداخته شد.