کمپرسور باد، دستگاهی است که هوای فشرده را برای انجام طیف وسیعی از کارها فراهم می‌کند. از بادکردن لاستیک‌ها و رنگ‌آمیزی گرفته تا استفاده در ابزارهای بادی و سیستم‌های تهویه، کمپرسور باد نقش مهمی ایفا می‌کند. همانند سایر پمپ‌ها، کمپرسور باد نیز تنوع محصول زیادی داشته و در انواع، ظرفیت و فشار کاری مختلفی ساخته می‌شوند؛ به همین دلیل انتخاب کمپرسور باد متناسب با نیاز به هوای فشرده امری مهم است.
بطور کلی کمپرسور باد در دو نوع معمولی و سایلنت تولید می‌شوند که هر کدام از آنها ویژگی‌هایی دارند و متناسب با نوع کاربری که از پمپ باد مدنظر است، می‌توان یکی از آنها را انتخاب کرد. البته کمپرسور باد خود شامل دو نوع دیگر میشود که در ادامه این مقاله قرار است به معرفی آنها و انتخاب صحیح و ایده‌آل یک کمپرسور باد مناسب برای کاربردهای مختلف بپردازیم، پس با ما همراه باشید.
چه کمپرسور بادی خریداری شود؟
قبل از پرداختن به موضوع انتخاب کمپرسور باد بهتر است بدانیم کمپرسور باد چه انواعی دارد. بطور کلی کمپرسور باد به دو دسته معمولی و سایلنت (بی صدا) تقسیم می‌شوند.
کمپرسور باد معمولی به این معناست که صدای بیشتری دارد و خود شامل دو نوع میشود؛ پیستونی و اسکرو.
در اکثر کاربردهایی که نیاز به هوای فشرده دارند از یکی از کمپرسورهای پیستونی یا اسکرو استفاده میشود. این دو نوع کمپرسور باد تفاوت‌هایی در ساختار و حجم تانک خود دارند که در بخش بعدی به آن پرداخته خواهد شد.
در مورد کمپرسور باد سایلنت باید این نکته رو توجه کرد که در واقع سایلنت کامل نیستند بلکه کم صدا هستند و صدای آنها کمتر از نوع پیستونی و اسکرو است. این نوع کمپرسور باد فقط در مکان‌هایی که سر و صدا اذیت‌کننده است مناسب هستند؛ در غیر این صورت بهتر است از نوع پیستونی یا اسکرو (متناسب با حجم کاری) استفاده شود.
مخزن کمپرسور باد چند لیتری باشد؟
اینکه حجم تانک باد کمپرسور چقدر باشد بستگی به نوع کاربری، تعداد و میزان حجم هوای فشرده ابزارها دارد. بصورت تخمینی و تجربی برای برخی از مشاغل می‌توان گفت:
- در صورتی که کارهای دکوری انجام می‌دهید و جابجایی کمپرسور زیاد است باید از کمپرسوری حمل و نقل آن آسان است مثل 50 لیتری استفاده کرد.
- اما اگر کارهای بزرگتری انجام می‌دهید مثلا کارگاه مکانیکی و کارگاه نقاشی خودرو دارید، حداقل کمپرسور 250 لیتری باید تهیه کنید. مکانیکی‌های کوچک مثل جلوبندی‌ساز گاهی از 50 لیتری هم استفاده می‌کنند.
- در صورتی که کارگاه نقاشی خودرو دارید، اگر کارگاه کوچک است حداقل 250 لیتری و اگر بزرگ است باید به سراغ 1000 لیتری به بالا بروید.
محاسبه ظرفیت مخزن کمپرسور باد
برای محاسبه ظرفیت هوادهی مخزن کمپرسور باد باید به تعداد ابزارها و دستگاه‌هایی که به کمپرسور متصل می‌شوند و میزان هوای فشرده مورد نیاز هر کدام از آنها توجه کرد. داخل کاتالوگ یا دفترچه راهنمای هر کدام از ابزارها و دستگاه‌ها، میزان هوای فشرده و فشار کاری درج شده است. میزان مصرف باد فشرده هر ابزاری با توجه به برند و سایز آن متفاوت است. در جدول زیر که از یک منبع خارجی گرفته شده است مصرف هوای فشرده چند نوع ابزار بادی بصورت حدودی آورده شده است:
با ذکر یک مثال می‌توان راحت‌تر انجام محاسبه ظرفیت هوادهی کمپرسور باد را متوجه شد. فرض کنید سه دستگاه شامل آچار بکس ضربه‌ای 4/3، پیچ‌گوشتی بادی شماره 16 و جغجغه بادی به طور همزمان نیاز به کارکردن دارند. میزان هوای فشرده کمپرسور را محاسبه کنید.
اگر میزان مصرف هوای فشرده را مطابق با جدول فوق در نظر بگیریم با جمع‌زدن تک‌تک آنها داریم:
| آچار بکس ضربه ای3/4 |
20 cfm |
| پیچ گوشتی بادی شماره 16 |
10 cfm |
| جغجغه بادی |
5 cfm |
مجموع cfm مورد نیاز سه دستگاه 35 میشود. همیشه برای اطمینان بیشتر از عدم کم آوردن کمپرسور، از ضریب اطمینان 1.3 الی 1.5 استفاده میشود. بنابراین 52.5cfm یا 1486 لیتر بر دقیقه عددی است که باید کمپرسور باد بتواند تامین کند. بنابراین کمپرسور باد اسکرو 1500 لیتری مناسب است.
نکات کلیدی در انتخاب کمپرسور باد مناسب
انتخاب کمپرسور باد مناسب، مستلزم در نظر گرفتن عوامل مختلفی است. در اینجا به برخی از مهم‌ترین نکات کلیدی اشاره می‌کنیم:
- تعیین نیازهای فنی: قبل از هر چیز، باید نیازهای خود را به طور دقیق مشخص کنید. این شامل حجم مخزن، فشار کاری و CFM (فوت مکعب در دقیقه) مورد نیاز شما میشود.
- نوع موتور: کمپرسورهای باد با دو نوع موتور برقی و دیزلی عرضه می‌شوند. انتخاب نوع موتور به میزان دسترسی شما به منابع انرژی و نوع کاربری شما بستگی دارد.
- نوع کمپرسور: انتخاب کمپرسور از بین دو کمپرسور رایج یعنی پیستونی و اسکرو متناسب با حجم مخزن انجام میشود.
- میزان صدا و مکان نصب: میزان صدای تولیدی کمپرسور و مکان نصب آن نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر در محیط‌های مسکونی یا مکان‌هایی که نیاز به سکوت دارند از کمپرسور استفاده می‌کنید، باید به دنبال مدل‌های کم‌صدا باشید.
- برند و کیفیت: انتخاب برند معتبر و باکیفیت، تضمین‌کننده طول عمر و عملکرد مطلوب کمپرسور باد است.
تعیین نیازهای فنی
در این قسمت باید حجم مخزن، فشار کاری و مقدار دبی هوای فشرده کمپرسور را انتخاب کرد:
حجم مخزن
حجم مخزن کمپرسور باد، میزان هوای فشرده‌ای را که می‌تواند ذخیره کند، تعیین می‌کند. هرچه حجم مخزن بیشتر باشد، کمپرسور می‌تواند مدت زمان بیشتری بدون روشن شدن مجدد کار کند. انتخاب حجم مخزن مناسب به نوع کاربری شما بستگی دارد:
- برای مصارف خانگی و کارهای سبک، مخازن 25 تا 50 لیتری مناسب هستند.
- برای کارگاه‌های خودرویی و کارهای نیمه‌سنگین، مخازن 50 تا 250 لیتری توصیه می‌شوند.
- برای صنایع بزرگ و کارهای سنگین، مخازن 1000 لیتر به بالا مورد نیاز است.
فشار کاری
فشار کاری کمپرسور باد، حداکثر فشاری را که می‌تواند تولید کند، مشخص می‌کند. فشار کاری بر حسب بار (bar) یا پوند بر اینچ مربع (Psi) اندازه‌گیری میشود. انتخاب فشار کاری مناسب به نوع ابزارهای بادی که قصد استفاده از آنها را دارید، بستگی دارد. بطور مثال:
- برای ابزارهای بادی سبک مانند میخکوب و منگنه‌کوب، فشار کاری 6 تا 8 بار کافی است.
- برای ابزارهای بادی سنگین مانند چکش بادی، فشار کاری 10 بار به بالا مورد نیاز است.
CFM (فوت مکعب در دقیقه)
CFM میزان هوای فشرده‌ای را که کمپرسور می‌تواند در یک دقیقه تولید کند، مشخص می‌کند. هرچه CFM بیشتر باشد، کمپرسور می‌تواند ابزارهای بادی بیشتری را به طور همزمان تغذیه کند. انتخاب CFM مناسب به تعداد و نوع ابزارهای بادی که قصد استفاده از آنها را دارید، بستگی دارد.
توجه به نوع موتور: برقی یا دیزلی
کمپرسورهای باد با دو نوع موتور برقی و دیزلی عرضه می‌شوند:
- کمپرسورهای برقی: برای مصارف خانگی، کارگاه‌های کوچک و مکان‌هایی که دسترسی به برق دارند، مناسب هستند.
- کمپرسورهای دیزلی: برای مصارف صنعتی و کارگاه‌های بزرگ می‌توانند استفاده شوند و البته مکان‌هایی که دسترسی به برق وجود ندارد، مناسب هستند.
نوع کمپرسور: پیستونی یا اسکرو
انتخاب نوع کمپرسور از بین دو نوع رایج یعنی پیستونی و اسکرو با درنظرگرفتن حجم مخزن بصورت زیر انجام میشود:
- کمتر از 1000 لیتر: کمپرسور پیستونی مناسب است، این کمپرسور مداوم کار نیست و هر 15 الی 20 دقیقه باید به همان اندازه استراحت کند.
- بیشتر از 1000 لیتر: کمپرسور اسکرو مناسب است، این کمپرسور مداوم و بدون توقف کار می‌کند و برای کارخانه‌ها و خط تولید مناسب است البته قیمت بیشتری نیز دارد.
میزان صدا و مکان نصب
میزان صدای تولیدی کمپرسور باد، یکی از عوامل مهم در انتخاب آن است. اگر در محیط‌های مسکونی یا مکان‌هایی که نیاز به سکوت دارند از کمپرسور استفاده می‌کنید، باید به دنبال مدل‌های کم‌صدا باشید. همچنین، باید به مکان نصب کمپرسور نیز توجه کنید. کمپرسور باید در مکانی خشک، خنک و دارای تهویه مناسب نصب شود.
معرفی برندهای معتبر کمپرسور هوا
در بازار ایران، برندهای مختلفی از کمپرسورهای باد عرضه می‌شوند. برخی از برندهای معتبر داخلی و خارجی عبارتند از:
برندهای داخلی
- محک
- آروا
- رونیکس
- کمپرسور سازان
برندهای خارجی
- استریم (Stream)
- فینی (Fini)
- اطلس کوپکو (Atlas Copco)
- کایزر (Kaeser)
- اینگرسولرند (Ingersoll Rand)
برندهای مطرح کمپرسور هوا، محصولات متنوعی را با ویژگی‌ها و قیمت‌های مختلف عرضه می‌کنند. قبل از خرید، بهتر است ویژگی‌ها و قیمت‌های برندهای مختلف را با یکدیگر مقایسه کنید و با توجه به نیازها و بودجه خود، بهترین گزینه را انتخاب کنید.
کمپرسور باد ایرانی بگیریم یا چینی؟
باید گفت که اکثر قطعات اصلی کمپرسور باد ایرانی مثل پرشر سوئیچ از چین وارد می‌شوند، به دلیل اینکه قیمت تمام شده آنها کمتر است نسبت به زمانی که در داخل ایران تولید شوند.
به همین دلیل شاید انتخاب کمپرسور باد بین برندهای ایرانی و چینی تفاوت چندانی نکند، اما حتما به داشتن گارانتی و خدمات پس از فروش آن توجه کنید.
جمع بندی
کمپرسور باد تجهیزی بسیار کاربردی در کارگاه‌ها، آپاراتی‌ها، رنگ خودرو، صنایع دستی، کارخانه‌ها و... می‌باشد. کمپرسور باد یا پمپ باد قادر است هوا را با فشار زیاد در یک مخزن ذخیره کرده و برای مصارف مختلفی، این هوای فشرده را به کار گیرد.
انتخاب کمپرسور باد عموما متناسب با نیاز به حجم هوای فشرده و فشار کاری ابزار بادی انجام میشود و البته انتخاب برند نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مقاله به پارامترهای انتخاب کمپرسور و نحوه محاسبه تخمینی یک کمپرسور باد که نیاز یک کارگاه یا کارخانه را برطرف می‌سازد، پرداختیم. سه نکته بسیار مهم که درباره کمپرسورهای باد باید به آنها توجه کنید در زیر آورده شده است:
- قبل از خرید کمپرسور باد، حتماً دفترچه راهنمای آن را مطالعه کنید.
- به طور منظم کمپرسور باد را سرویس کنید تا طول عمر آن افزایش یابد.
- از کمپرسور باد در شرایط ایمن استفاده کنید و از قرار دادن آن در معرض رطوبت و گرد و غبار خودداری کنید.
امیدواریم این مقاله به شما در انتخاب کمپرسور باد مناسب کمک کند.
برای انتخاب کمپرسور باد مناسب، این عوامل را باید در نظر گرفت:
نوع و میزان مصرف هوا: ابزارهای پنوماتیک مختلف و سایز تجهیزاتی که به هوای فشرده نیاز دارند، متناسب با حجم هوای فشرده‌ای مورد نیاز آنها بر حسب CFM یا لیتر بر دقیقه بیان میشود.
فشار هوا: فشار مورد نیاز ابزارها را بر حسب PSI یا بار تعیین میشود.
حجم مخزن: مخزن بزرگ‌تر برای کارهای مداوم و مخزن کوچک‌تر برای کارهای سبک مناسب است.
نوع کمپرسور: کمپرسورهای پیستونی تا ظرفیت 1000 لیتر و کمپرسور اسکرو برای ظرفیت بیشتر از 1000 لیتر مناسب است. همچنین نوع سایلنت نیز برای کاربری‌های خانگی و جاهایی که سر و صدا باید کم باشد، مناسب است.
قابلیت حمل: اگر نیاز به جابجایی کمپرسور دارید، مدل‌های قابل حمل را انتخاب کنید.
کمپرسورهای پیستونی: رایج‌ترین نوع کمپرسور، مناسب برای کارهای خانگی و کارگاهی.
کمپرسورهای اسکرو: برای مصارف صنعتی و کارهای سنگین.
کمپرسورهای سایلنت: صدای تولید کم و مناسب برای رنگ‌کاری واحدهای ساختمانی، پزشکی و...
برندهای معتبر در ایران عبارتند از:
- محک
- استریم
- کمپرسورسازان
- پارس کمپرسور
- اطلس کوپکو
- فینی
- رونیکس
- نوع و قدرت کمپرسور: کمپرسورهای صنعتی گران‌تر از کمپرسورهای خانگی هستند. همچنین کمپرسور اسکرو گران تر از پیستونی است.
- حجم مخزن: مخزن باد بزرگ‌تر قیمت بالاتری دارد.
- برند: برندهای معتبر و خارجی قیمت بیشتری دارند.
- ویژگی‌های اضافی: قابلیت حمل، صدای کم و سایر ویژگی‌ها بر قیمت تاثیر می‌گذارند.
- تعویض روغن: روغن کمپرسورهای پیستونی - روغنی را به طور منظم تعویض کنید.
- تمیز کردن فیلتر هوا: فیلتر هوا را به طور مرتب تعویض کنید.
- بررسی نشتی: لوله‌ها و اتصالات را برای نشتی بررسی کنید.
- سرویس دوره‌ای: کمپرسور را به طور دوره‌ای سرویس کنید.
برای کارگاه، به این نکات توجه کنید:
- میزان مصرف هوای ابزارهای کارگاه را محاسبه کنید.
- فشار هوای مورد نیاز ابزارها را تعیین کنید.
- کمپرسوری با حجم مخزن مناسب و قدرت کافی انتخاب کنید.
- اگر نیاز به استفاده مداوم دارید کمپرسور های اسکرو گزینه بسیار مناسبی هستند.
- روغنی: برای کارهای سنگین، عمر طولانی‌تر، صدای بیشتر، نیاز به تعویض روغن.
- بدون روغن: برای کارهای سبک، نگهداری آسان‌تر، صدای کمتر، عمر کوتاه‌تر.
- نگهداری منظم: تعویض روغن، تمیز کردن فیلتر و تخلیه مخزن.
- شرایط محیطی: جلوگیری از زنگ زدگی و آسیب فیزیکی.
- کیفیت ساخت: برندهای معتبر عمر طولانی‌تری دارند.
- نحوه استفاده: استفاده صحیح و عدم بارگذاری بیش از حد.