در فرآیند پمپاژ یک سیال رصد چندین پارامتر و مشخصه فیزیکی اهمیت دارد، از جمله دما و فشار. اما در سیستم تقویت فشار آب ساختمان‌ها با پارامتر فشار بطور مستقیم سر و کار داریم. جهت تقویت و افزایش فشار آب ساختمان‌های مختلف از پمپ آب کوچک خانگی بهره گرفته می‌شود. به دلیل اینکه پمپ آب، خود دارای نمایش‌گر فشار نیست، لازم است که در خروجی پمپ از یک ابزار دقیقی که فشار را نمایش دهد، استفاده شود. این وسیله ابزار دقیق، گیج فشار پمپ آب یا مانومتر است که در کنار پمپ آب نصب می‌شود تا فرآیند پمپاژ آب کارآمدتر باشد. در ادامه این مقاله به معرفی گیج فشار پمپ آب، انواع آن، اجزا، نحوه عملکرد و کاربردهای آن پرداخته خواهد شد. با ما همراه باشید تا با این وسیله مهم و کاربردی آشنا شوید.
گیج فشار پمپ آب چیست؟
از تجهیزات جانبی مهم در سیستم پمپاژ آب خانگی، گیج فشار پمپ آب است. گیج فشار که با نام‌های مانومتر و درجه پمپ آب نیز شناخته می‌شود در کنار پمپ آب خانگی نصب می‌شود. مقدار فشار خروجی پمپ آب باید مقدار مشخص و استانداردی باشد؛ اگر فشار کمتر از مقدار معین باشد، نیاز واحد را برطرف نمی‌کند و همچنین اگر فشار بیشتر از حد باشد، ممکن است به سیستم لوله‌کشی پمپ آب، تجهیزات و شیرآلات آسیب بزند. به همین دلیل کنترل فشار آب پمپ لازم و ضروری است. برای کنترل و تنظیم فشار خروجی پمپ باید از فشار سیستم مطلع بود. پمپ آب خود فشار خروجی را نمایش نمی‌دهد و به همین خاطر به همراه آن گیج فشار استفاده می‌شود.
اجزای گیج فشار پمپ آب
گیج‌های فشار پمپ آب بطور کلی از اجزایی که در شکل زیر نشان داده شده، تشکیل شده است:
- محل اتصال و ورودی گیج
- صفحه درجه بندی فشار
- عقربه
- لوله بوردون
- مکانیزم متحرک
- فنر / دیافراگم
- بدنه
نحوه عملکرد گیج فشار
گیج فشار پمپ آب در دسته ابزار دقیق قرار دارد و توسط مکانیزمی فشار سیال را اندازه‌گیری می‌کند. در مسیر مجموعه پمپاژ آب ساختمان بعد از پمپ، پنجراهی نصب می‌شود. در یکی از خروجی‌های پنجراهی، گیج فشار یا مانومتر نصب می‌شود.
نحوه عملکرد گیج فشار به این صورت است که در ابتدا آب وارد گیج می‌شود. داخل مانومتر یک دیافراگم یا فنر حساس به فشار وجود دارد که در اثر فشار آب تغییر شکل یا کشیده می‌شود. این تغییر شکل یا کشیدگی دیافراگم/ فنر برای نمایش فشار، معادل‌سازی شده است؛ به این گونه که هر تغییر کوچک در آنها منجر به چرخش عقربه متناسب با فشار آب شده و بر روی صفحه مدرج فشار نمایش داده می‌شود.
انواع گیج فشار پمپ آب
تجهیزات اندازه‌گیری فشار پمپ آب انواع و مدل‌های مختلفی دارد. گیج‌های فشار از لحاظ حداکثر فشار قابل اندازه‌گیری، دقت اندازه‌گیری، نوع اتصال، مطلق یا نسبی‌بودن فشار اندازه‌گیری و ... تنوع دارند. اما گیج فشار یا مانومتر پمپ آب در دو نوع کلی آنالوگ و دیجیتال تقسیم می‌شوند که در ادامه تشریح خواهند شد.
گیج فشار آنالوگ
گیج فشار آنالوگ یا عقربه‌ای همانطور که از نامش پیداست دارای عملکرد مکانیکی می‌باشد. نحوه اندازه‌گیری فشار آنها از طریق لوله بوردون یا دیافراگم می‌باشد. دو نوع گیج فشار عقربه‌ای شامل خشک و روغنی می‌باشد که هر کدام ویژگی‌هایی دارند.
گیج فشار صفحه خشک
رایج‌ترین نوع گیج فشار پمپ آب که در منازل و ساختمان‌های مسکونی به همراه پمپ آب نصب می‌شود، نوع خشک است. گیج فشار خشک به دلیل اینکه از لحاظ قیمتی مقرون به صرفه‌تر است و البته قابلیت اندازه‌گیری و نمایش فشار آب در محدوده فشارهای آب ساختمان را دارد، با استقبال زیادی از طرف مشتریان روبرو است.
گیج فشار صفحه روغنی
دیگر گیج فشار پمپ آب عقربه‌ای نوع روغنی است که از لحاظ عملکرد و ساختار مشابه نوع خشک است و تنها تفاوت آن، وجود روغن در داخل محفظه صفحه مدرج آن است که باعث می‌شود ارتعاش و لرزش‌های زیاد عقربه کاهش یابد و در نتیجه طول عمر عقربه و گیج فشار را افزایش دهد.
گیج فشار دیجیتال
در بعضی از کاربردهای فرآیند انتقال سیالات و آب لازم است فشار سیال فرآیند بصورت دقیق اندازه‌گیری شود تا در صورتی که فشار از مقدار مشخصی کمتر بود یا تجاوز کرد فشار را تنظیم کرد. گیج فشار دیجیتال قابلیت نمایش دقیق فشار را دارد. در این نوع گیج فشار از سنسورهای خازنی یا سرامیکی استفاده شده است. به دلیل داشتن دقت بالاتر، قیمت آن نیز بیشتر می‌باشد.
کاربردهای گیج فشار پمپ آب
گیج فشار یکی از لوازم جانبی پمپ است که در زمان نصب پمپ آب خانگی بعد از پمپ به همراه پنج راهی و منبع انبساط نصب می‌گردد. کاربرد اصلی آن در سیستم تقویت فشار آب ساختمان اندازه‌گیری و نمایش فشار آب می‌باشد. اما در بسیاری از کاربردهای دیگر از انواع گیج فشار به منظور اندازه‌گیری فشار استفاده می‌شود.
- انواع مخازن تحت فشار
- سیستم‌های آبرسانی شهری و روستایی
- خطوط لوله انتقال نفت و گاز و پتروشیمی
- سیستم‌های هیدرولیکی و پنوماتیکی
- صنایع غذایی و دارویی
- پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌ها
- آزمایشگاه‌ها
انتخاب گیج فشار پمپ آب مناسب
انواع گیج فشار آب معرفی شدند. گیج فشارهای مختلف می توانند به همراه پمپ آب استفاده شوند اما به دلیل اینکه در کاربردهای خانگی و مسکونی نیازی به دقت بالا نمی‌باشد، بهتر است از نوع خشک بکار گرفت تا هزینه کمتری هم صرف شود. در صورتی که هزینه مهم نمی‌باشد، گیج فشار نوع روغنی پیشنهاد می‌شود.
برندهای مختلفی در بازار برای گیج فشار وجود دارند. برندهای ویکا، پکنز و ناتالی پرتقاضاترین گیج‌های فشار بازار هستند. غیر از برند، مقدار حداکثر فشار اندازه‌گیری دیگر فاکتوری است که در هنگام انتخاب گیج فشار پمپ آب باید لحاظ شود. معمولا برای پمپ‌های با توان نیم اسب تا یک اسب گیج فشار تا 6 بار جوابگو است، و برای پمپ‌های 1.5 اسب به بالا از گیج فشار 10 بار استفاده می‌کنند.
جمع‌بندی
پمپ آب خانگی دستگاهی با افت فشار آب ساختمان‌ها مخصوصا آنهایی که ارتفاع بالا دارند مقابله می‌کند. نحوه مقابله با این مشکل به صورتی است که با مکش آب بیشتر توسط پروانه، فشار آب افزایش پیدا می‌کند. مقدار فشار آب لوله‌ها اهمیت دارد و باید در محدوده مشخصی باشد. برای اطمینان از مقدار فشار خروجی از پمپ باید آن را رصد کرد و این کار توسط گیج فشار پمپ آب انجام می‌شود. در این مقاله کالاصنعتی به معرفی گیج فشار یا مانومتر آب و انواع آن پرداخته شد. اکثر افرادی که قصد خرید پمپ آب خانگی دارند به همراه آن سایر تجهیزاتی را که در هنگام نصب پمپ آب لازم است، خریداری می‌کنند. تجهیزاتی مثل گیج فشار، پنج راهی برنجی، منبع انبساط، کلید اتومات از جمله تجهیزاتی است که خریداری می‌شود.