انتخاب موتور بالابر ساختمانی و انواع آن

بالابر ساختمانی یکی از تجهیزات مهم و پرکاربرد در ساخت و ساز و تعمیرات ساختمان‌ها است که برای حمل و نقل مصالح و تجهیزات از طبقه‌ای به طبقه دیگر ساختمان به کار گرفته می‌شود. به لطف استفاده از این تجهیز نه چندان پیچیده اما  سودمند، به مقدار قابل توجهی سرعت پیشرفت پروژه‌های ساختمانی افزایش و هزینه‌های کارگری کاهش می‌یابد. به منظور تامین نیروی لازم برای بالا و پایین بردن کابین یا سکوی بالابر ساختمانی، از موتور بالابر استفاده می‌شود. موتور بالابر ساختمانی نوعی الکتروموتور صنعتی است که بر اساس جریان ورودی و منبع تغذیه به دو دسته تقسیم بندی می‌شود:

• موتور بالابر تک فاز
• موتور بالابر سه فاز

در این مقاله قصد داریم انواع موتور بالابر تک فاز و سه فاز را بررسی کنیم، اما پیش از آن‌که به این موضوع بپردازیم بهتر است کمی بیشتر درباره بالابرهای ساختمانی، کاربردها و اجزای تشکیل‌دهنده آن‌ها بدانیم.

پارامترهای مهم در انتخاب موتور بالابر ساختمانی

یک بالابر ساختمانی از بخش‌های مختلفی چون سازه فلزی، گیربکس صنعتی، قرقره یا وینچ، باکت یا محفظه و موتور یا دینام بالابر ساختمانی تشکیل می‌شود. انتخاب موتور بالابر مناسب، اهمیت بسیار زیادی دارد و بایستی با دقت و بررسی‌های فنی انجام شود. 

نوع بالابر ساختمانی

اولین نکته در انتخاب موتور بالابر ساختمانی، توجه به نوع بالابر است. بالابرهای ساختمانی بر اساس جریان ورودی و منبع تغذیه به دو دسته تقسیم بندی می شوند:

• موتور بالابر تک فاز: از این موتورها همراه با گیربکس برای بالابرهای ساختمانی با ظرفیت باربری حداکثر تا حدود 700 کیلوگرم و معمولا در پروژه‌های کوچکتر استفاده می‌شود.
• موتور بالابر سه فاز: از این موتورها برای بالابرهای ساختمانی با ظرفیت باربری بالا، از 500 کیلوگرم تا 1000 و حتی 1500 کیلوگرم استفاده می‌شود.

توان موتور بالابر و ظرفیت بار

نکته مهم دیگر در انتخاب موتور بالابر ساختمانی، توجه به توان الکتروموتور و ظرفیت باربری آن است. موتور بالابر باید توان کافی برای حمل بار مورد نظر را داشته باشد. معمولا توان موتور بالابر تک فاز در محدوده 2 تا 3 اسب بخار است. با افزایش ظرفیت باربری، بایستی علاوه بر انتخاب موتور بالابر سه فاز، توان آن را نیز افزایش داد. برای مثال، برای یک بالابر ساختمانی با ظرفیت باربری 700 کیلوگرم، باید از موتوری با توان حداقل 2.2 کیلووات استفاده کرد.

ارتفاع ساختمان

نکته مهم دیگر در انتخاب موتور بالابر ساختمانی، توجه به ارتفاع ساختمان است، چرا که موتور بالابر باید توان کافی برای بالا بردن بار تا ارتفاع مورد نظر را داشته باشد. در ساختمان‌های عادی تا 4 و 5 طبقه و وزن بار تا حداکثر 700 کیلوگرم می‌توان از یک موتور بالابر تک فاز استفاده کرد؛ اما با افزایش ارتفاع ساختمان بایستی سراغ موتور بالابر سه فاز با توان به مراتب بالاتر رفت.

میزان استفاده از بالابر

میزان استفاده از بالابر هم عامل دیگری در انتخاب دینام بالابر است، زیرا در صورت استفاده زیاد از بالابر، باید از موتوری با توان بالاتر استفاده کرد.

توان الکتروموتور مورد نیاز بر اساس ظرفیت بالابر

پیش از بررسی و انتخاب انواع الکتروموتور بالابر باید از ظرفیت مورد نیاز بالابر خود مطلع شده و بر اساس آن موتوری با توان و سرعت مناسب را انتخاب نمایید. در جدول زیر، بر اساس ظرفیت بالابر، ترکیب نوع گیربکس صنعتی و توان مورد نیاز دینام بالابر ساختمانی را پیشنهاد داده‌ایم:

موتور بالابر تک فاز

به علت دسترسی راحت‌تر به برق تک فاز، موتور بالابر تک فاز محبوبیت بیشتری نسبت به دینام‌های سه فاز دارد. البته به دلیل محدودیت در توان و گشتاور این موتورها، باید از الکتروموتورهای خازن دار  و از نوع دو خازنه استفاده شود. 

سرعت مناسب برای موتور بالابر تک فاز 1400 در دقیقه است و بهتر است برای کنترل بهتر و ایمنی بیشتر، از موتورهای با دور بالاتر استفاده نشود.

معمولاً توان بالابر تک فاز ساختمانی بین 2 تا 3 اسب است و با آن می‌توان باری به وزن 350 تا 700 کیلوگرم را حمل کرد. در شکل زیر، یک نمونه الکتروموتور موتوژن تک فاز دو خازنه مناسب برای بالابر را مشاهده می‌کنید.

موتور بالابر سه فاز

شرایطی چون نیاز به افزایش ظرفیت بار بالابر ساختمانی (بالاتر از 700 کیلوگرم)، میزان استفاده از بالابر و نیز ارتفاع حمل بار، محدودیت‌هایی برای استفاده از موتور تک فاز ایجاد می‌کند و باعث می‌شود که سراغ موتور بالابر سه فاز برویم. قیمت موتور بالابر سه فاز از تک فاز بیشتر است اما امکان حمل بارهای سنگین‌تر را فراهم می‌کند. معمولا توان این موتورها بین 4 تا 5.5 کیلووات و سرعت مناسب برای کار آن‌ها 1400 دور در دقیقه است.

مراحل انتخاب موتور بالابر ساختمانی 

پس از آشنایی با نکات و پارامترهای مهم در انتخاب موتور بالابر و برای یافتن یک دید فنی و کاربردی در این خصوص، مراحل انتخاب موتور بالابر را با هم بررسی می‌کنیم:

1-امکان‌سنجی:

پیش از هر چیز باید نیازها و امکانات پروژه ساختمانی خود را به طور دقیق مشخص کنیم. نوع برق تغذیه (تک فاز یا سه فاز)، مقدار مصالح و ظرفیت بار، ارتفاع ساختمان، حجم کار و مصالحی که باید در طول روز جابجا شود، زمان لازم و بودجه در دسترس، باید کاملا مشخص شود.

2-مشخصات موتور بالابر:

پس از امکان‌سنجی و بررسی شرایط پروژه، بایستی مشخصات فنی مانند نوع تغذیه، توان مورد نیاز و تیپ گیربکس لازم را برای موتور بالابر تعیین کنیم.

3-بررسی کیفیت موتور یا دینام بالابر: 

به علت شرایط دشوار کارهای ساختمانی، نیاز به ایمنی بالا، فشار زیاد به الکتروموتور و به منظور بالا بردن عمر مفید آن، بایستی موتور بالابر را از نمونه‌های باکیفیت، معتبر و خوشنام بازار تهیه کرد.

4-توجه به موارد ایمنی کار:

در پروژه‌های ساختمانی به طور کلی و در خصوص بالابرهای ساختمانی به طور خاص، به خاطر نوع کار، رعایت نکات ایمنی بسیار مهم است. آنچه که در این خصوص به موتور بالابر مربوط می‌شود این است که پیشنهاد می‌شود در هنگام خرید، ترمز الکتروموتور را هم تهیه و بر روی آن نصب کنید و یا از همان ابتدا یک الکتروموتور ترمزدار انتخاب نمایید. نصب ترمز بر روی الکتروموتورها علاوه بر بالا بردن ایمنی، عمر مفید دستگاه را نیز افزایش می‌دهد.

مورد دیگری که ایمنی کار با بالابر ساختمانی را بالا می‌برد، انتخاب موتورهای سرعت پایین 1400 دور در دقیقه است. توجه به این مورد، علاوه بر ایمنی، امکان کنترل بار را نیز افزایش می‌دهد.

5-بررسی شرایط محیطی:

به علت شرایط کارهای ساختمانی، موتور بالابر باید پوسته‌ای قوی و مستحکم داشته باشد؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود انتخاب الکتروموتور بالابر را با پوسته چدنی انتخاب کنید.

یکی دیگر از ویژگی‌های مهم الکتروموتور بالابر درجه حفاظتی آن است که با IP نمایش داده می‌شود. از آن جایی که در محیط کاری این بالابرها معمولاً گرد و خاک زیادی وجود دارد، درجه حفاظتی مناسب برای افزایش طول عمر دستگاه و عملکرد بهینه آن حیاتی است. درجه حفاظتی مناسب برای موتور بالابر ساختمانی، IP54 است.

جمع‌بندی

امروزه اهمیت و جایگاه بالابرهای ساختمانی به عنوان وسیله‌ای برای جابجایی سریع و مطمئن مصالح و تجهیزات، کاملا مشخص است. استفاده از بالابر علاوه بر آسان شدن کارها و افزایش روند کار، هزینه‌های نیروی انسانی را نیز تا حد زیادی کاهش می‌دهد. موتور یا دینام بالابر ساختمانی به عنوان مهم‌ترین جزء در این تجهیزات، بایستی طوری انتخاب شود که علاوه بر تحمل وزن مصالح، استحکام و کیفیت لازم را در شرایط سخت و خشن کارگاه‌های ساختمانی داشته باشد.

همان طور که گفته شد موتور بالابر تک فاز امکان حمل بارهای تا حدود حداکثر 700 کیلوگرم را دارد و توان مناسب برای آن 2 تا 3 اسب بخار است؛ اما برای بارهای سنگین‌تر و نیز ارتفاع بالا، بایستی از موتور بالابر سه فاز استفاده شود. 

شما می‌توانید با مراجعه وبسایت کالا صنعتی که یکی از شرکت‌های پیشرو در فروش و تامین انواع تجهیزات صنعتی است، الکتروموتور بالابر مورد نیاز خود را خریداری کنید. همچنین، چنانچه برای انتخاب موتور بالابر نیاز به مشورت دارید، حتما با کارشناسان خبره کالا صنعتی تماس بگیرید.