امروزه آسانسورها به یکی از اجزای جدایی‌ناپذیر هر ساختمان تبدیل شده و جابه‌جایی آسان و ایمن افراد بین طبقات مختلف را امکان‌پذیر می‌سازند. عملکرد مطمئن و دقیق آسانسور نیازمند همکاری اجزای الکتریکی و مکانیکی متعددی است که در هماهنگی کامل با یکدیگر قرار دارند.
در این میان، تابلو فرمان آسانسور نقشی بسیار محوری داشته و به‌عنوان مغز متفکر سیستم آسانسور با دریافت و پردازش سیگنال‌هایی از بخش‌های مختلف، فرمان لازم برای هر بخش را ارسال می‌نماید. تمامی اجزای آسانسور از جمله مدار قدرت و فرمان، درایو آسانسور، موتور، ترمز، سیستم درب بازکن اتوماتیک، سیستم Revision (که با نام رویزیون نیز شناخته می‌شود) و … دستورات لازم را از تابلو فرمان دریافت می‌کنند.
داخل تابلو برق آسانسور، بردهای الکتریکی مختلفی وجود دارد که هریک مربوط به یکی از اجزای سیستم آسانسور است. این بردها در اثر عوامل مختلفی احتمال آسیب‌دیدگی و سوختن دارند. 10 علت سوختن برد آسانسور عبارت‌اند از:
- شرایط نامناسب مانند گرما یا سرمای شدید
- خوردگی توسط مواد شیمیایی
- لرزش بیش از حد
- فرسودگی خازن‌ها
- بالارفتن دما و داغ‌شدن
- استفاده مداوم و سنگین یا فشار بیش از حد استاندارد بر روی سیستم آسانسور
- مشکلات ولتاژ
- نفوذ رطوبت
- خرابی فن و عدم تهویه مناسب تابلو
- اتصالات الکتریکی نادرست
هنگامی که صحبت از سوختن برد آسانسور می‌شود، منظور یکی از بردهای داخل جعبه‌فرمان و یا خرابی درایو است. بررسی بردهای الکترونیکی نیازمند تخصص و دانش کافی در این زمینه است و باید به افراد متخصص واگذار شود؛ در ادامه، ابتدا به معرفی درایو آسانسور و سپس علل خرابی آن می‌پردازیم.
درایو آسانسور چیست؟
درایو آسانسور که با نام اینورتر آسانسور نیز شناخته می‌شود، یکی از اجزای حیاتی تابلو فرمان آسانسور بوده و وظایف مهمی را بر عهده دارد. از جمله وظایف این اینورتر صنعتی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- کنترل سرعت خروجی موتور آسانسور: درایو آسانسور با تنظیم ولتاژ و فرکانس ورودی به الکتروموتور، دور خروجی آن را کنترل نموده و در نتیجه به حرکت روان و بدون تکان کابین آسانسور کمک می‌کند. علاوه بر این، کنترل سرعت موتور برای توقف دقیق در طبقات امری ضروری است.
- اطمینان از حرکت نرم آسانسور: یکی دیگر از وظایف اینورتر آسانسور، تنظیم گشتاور موتور، شتاب و ترمزگیری آن به‌صورت نرم و پیوسته است؛ بنابراین از ایجاد لرزش و تکان‌هایی ناگهانی در هنگام حرکت و توقف آسانسور جلوگیری می‌شود.
- افزایش طول عمر موتور: موتورهای آسانسور یکی از انواع الکتروموتور سه فاز بوده و در هنگام راه‌اندازی علاوه بر شوک مکانیکی، جریان بسیار زیادی از شبکه برق می‌کشند. شوک های مکانیکی و جریان راه‌اندازی هجومی علاوه بر موتور آسانسور به سایر تجهیزات متصل به آنها و تجهیزات الکتریکی شبکه آسیب می‌رسانند. یکی از مهم‌ترین وظایف درایو آسانسور کنترل ولتاژ و جریان ورودی بوده و از شوک مکانیکی در لحظه استارت موتور جلوگیری می‌کند.
- بهبود راندمان: مصرف جریان هجومی در هنگام راه‌اندازی موتور آسانسور منجر به افزایش مصرف انرژی و در نتیجه هزینه‌های ناشی از آن می‌شود. با استفاده از درایو آسانسور مصرف برق در بهینه‌ترین حالت خود بوده و تا حد زیادی در هزینه‌ها صرفه‌جویی می‌شود.
برخی از سازندگان درایو آسانسور، تجهیزات خود را به‌صورت یکپارچه ارائه می‌کنند. به این معنی که تمامی اجزای موردنیاز برای کنترل موتور و عملکرد آسانسور در یک دستگاه قرار دارد. بااین‌حال، برخی دیگر از برندها، درایوها را به‌صورت مجزا از کارت‌های کنترلی و ماژول‌های سخت‌افزاری ارائه می‌کنند تا در کاربردهای دیگر نیز قابل‌استفاده باشد. کارت‌های کنترلی شامل مدارهای الکترونیکی مختلفی هستند که برای مدیریت حرکت آسانسور، پاسخگویی به فرمان‌ها و اقدامات حفاظتی لازم به کار می‌روند. ماژول‌های سخت‌افزاری نیز شامل سنسورها، رله‌ها، نمایشگر و … بوده و به عملکرد صحیح درایو آسانسور کمک می‌کنند.
علت خرابی درایو آسانسور
خرابی درایو آسانسور ممکن است تحت‌تأثیر عوامل مختلفی رخ دهد؛ شایع‌ترین علت خرابی درایو آسانسور، آسیب‌دیدگی پل دیودی است. پل دیودی (Diode Bridge) برای تبدیل جریان متناوب AC به جریان مستقیم DC در اینورتر به کار می‌رود.
دومین علت خرابی درایو آسانسور، عدم کارکرد صحیح مقاومت ترمز است. ترمز، قطعه‌ای الکتریکی است که وظیفه قطع‌کردن جریان الکتریکی در مدار را بر عهده دارد. در صورت معیوب‌بودن ترمز، جریان الکتریکی به درستی قطع نمی‌شود و خطرآفرین است.
یکی دیگر از دلایل خرابی اینورتر آسانسور مربوط به IGBT می‌شود. IGBT مخفف ترانزیستور دوقطبی با گیت عایق است که غالباً به‌عنوان یک سوئیچ الکترونیکی به کار می‌رود و نقش مهمی در تبدیل برق DC به AC در درایو آسانسور ایفا می‌نمایند.
از دیگر علت‌های خرابی درایو آسانسور می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- عدم تعادل بین ولتاژ منبع تغذیه و موتور آسانسور
- عدم تنظیم صحیح گشتاور و سرعت موتور آسانسور
- فرسودگی یا عملکرد ناقص بلبرینگ‌های موتور
- لرزش شاسی موتور در اثر عدم تعادل روتور یا سایر مشکلات مکانیکی
- روغن‌کاری نامناسب سیم‌بکسل‌ها و قرار نگرفتن آن روی فلکه موتور به شکل درست
- تراز نبودن فلکه اصلی و فلکه هرزگرد
- افزایش دمای سیم‌کشی‌های داخلی آسانسور
- اضافه‌بار و ظرفیت آسانسور
- افزایش آلودگی هوا، خوردگی و رسوب‌گذاری روی اتصالات الکتریکی درایو
اکثر ایرادات درایو آسانسور قبل از اینکه تبدیل به مشکلی جدی شوند، به‌صورت کدهای خطا روی درایو نمایش داده می‌شوند. برخی از مهم‌ترین کدهای خطای درایو آسانسور عبارت‌اند از:
- خطای اضافه جریان
- خطای اضافه/کمبود ولتاژ
- خطای دمای بیش از حد
- خطای ارتباطی
- خطای انکودر
- خطای تنظیم سرعت
برای آشنایی با این خطاها و علت آنها، مقالات زیادی در وب‌سایت کالا صنعتی منتشر شده است. به‌عنوان‌مثال در مقاله بررسی خطاهای اینورتر رایج‌ترین Errorهای درایوهای مختلف معرفی شده‌است.
تعمیر درایو آسانسور
عیب‌یابی و تعمیر درایو آسانسور باید توسط افراد متخصص در این زمینه انجام شود؛ زیرا درصورتی‌که حادثه‌ای برای آسانسور رخ دهد، اولین فرد مسئول، تکنسین آسانسور است. بااین‌حال، برای افزایش ایمنی و کاهش هزینه‌های ناشی از تعمیرات درایو، بهتر است خرید خود را از فروشگاه‌های معتبر انجام داده و اینورتر آسانسور را از برندهای معتبری که دستگاه را به همراه گارانتی تعمیر ارائه می‌دهند، انتخاب نمایید.
علاوه بر این تعمیر و نگهداری منظم و برخی از اقدامات پیشگیرانه نیز می‌تواند در افزایش عمر کاری درایو آسانسور مؤثر باشد. از جمله:
- ارتقای مدل اینورتر به درایوهای جدیدتر و پیشرفته‌تر
- استفاده از تثبیت‌کننده‌های ولتاژ و محافظ برق برای جلوگیری از افت ناگهانی ولتاژ
- نصب سیستم‌های مدیریت بار و محدودکردن تعداد مسافران یا وزن مجاز در آسانسور
- بررسی سیستم‌های تهویه و فن‌های تابلو فرمان
- استفاده از تابلوهایی با درجه حفاظتی بالاتر برای جلوگیری از ورود گردوغبار، رطوبت و سایر آلاینده‌ها
نتیجه‌گیری
همان‌طور که اشاره شد، سوختن برد آسانسور یا خرابی درایو آن به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. شایع‌ترین علل خرابی درایو آسانسور عبارت‌اند از: آسیب‌دیدگی پل دیودی، عدم کارکرد صحیح مقاومت ترمز، خرابی IGBT و … .
تعمیر یا تعویض درایو و بردهای تابلو فرمان آسانسور حتماً باید توسط افراد متخصص انجام شود. اما برای پیشگیری از خرابی درایو و هزینه‌های ناشی از آن، پیشنهاد می‌کنیم اینورتر آسانسور را از فروشگاه‌های معتبر و برندهای شناخته شده انجام دهید. در مقاله بهترین درایو آسانسور چند مورد از باکیفیت‌ترین اینورترهای آسانسور موجود در بازار ایران را معرفی کرده‌ایم.
وب‌سایت کالا صنعتی، انواع اینورترهای آسانسور از معتبرترین برندهای جهانی و ایرانی را همراه با گارانتی و قیمتی مناسب به سراسر ایران ارسال می‌نماید. برای کسب اطلاعات بیشتر از طریق شماره‌تلفن 02191304300 با کارشناسان ما در ارتباط باشید.