موتور آسنکرون چیست؟

یکی از پرکاربردترین موتورهای الکتریکی که در بسیاری از صنایع کاربرد دارد، موتور آسنکرون است؛ اما دقیقا موتور آسنکرون چیست؟ این موتورها که موتور القایی نیز نامیده می‌شوند، نوعی الکتروموتور AC هستند که در آن روتور با سرعتی کمتر از سرعت میدان مغناطیسی دوار استاتور می‌چرخد. با توجه به اینکه میدان مغناطیسی استاتور باعث ایجاد یک جریان القایی و در نتیجه چرخش روتور می‌شود، به این الکتروموتور، موتور القایی هم گفته می‌شود.
موتورهای آسنکرون یکی از رایج‌ترین نوع الکتروموتور است که تعمیر و نگهداری آسانی دارند؛ معمولا الکتروموتور سه فاز القایی یا همان آسنکرون به دلایلی مثل هزینه کم‌تر و تعمیر و نگهداری آسان‌تر، مورد استقبال بیشتری نسبت به الکتروموتور تک فاز آسنکرون قرار می‌گیرد.
این موتورها در طیف وسیعی مثل پمپ، فن، کمپرسور، نوار نقاله و… کاربرد دارند؛ مهم‌ترین ویژگی شناخته شده موتورهای آسنکرون، عدم تغییر سرعت آن است؛ چرا که سرعت این موتورها به عواملی مثل فرکانس و تعداد قطب‌ها (پل‌ها) بستگی دارد. برای مقایسه موتور آسنکرون یا القایی با موتورهای سنکرون و درک بهتر تفاوت آن ها، مقاله الکتروموتور آسنکرون و سنکرون را مطالعه فرمایید.

انواع موتورهای آسنکرون

به طور کلی موتورهای آسنکرون بر اساس نوع روتور به دو دسته تقسیم می‌شوند:

• موتورهای آسنکرون با روتور قفس سنجابی
• موتورهای آسنکرون با روتور سیم پیچی شده یا اسلیپ رینگ

موتور آسنکرون با روتور قفس سنجابی

کی از انواع رایج موتورهای القایی، موتور آسنکرون با روتور قفس سنجابی است؛ روتور این موتورها از یک استوانه فلزی به شکل قفس سنجاب تشکیل شده است که میله‌های مسی رسانایی دو طرف آن را به هم متصل کرده و جریان القایی را از میدان استاتور دریافت می‌کند. این موتورها:

• ساختاری ساده‌تر دارند.
• سرعت آن‌ها مانند موتور اسلیپ رینگ، در بارهای مختلف تقریبا ثابت است.
• نسبت به موتورهای اسلیپ رینگ قدرت بیشتری دارند.
• برای راه‌اندازی به موتور فرعی نیاز ندارند و می‌توان آن‌ها را به‌راحتی راه‌اندازی کرد.

موتور آسنکرون با روتور سیم پیچی شده (اسلیپ رینگ)

موتور اسلیپ رینگ روتور سیم پیچی شده‌ای دارد که از سیم‌های مسی یا آلومینیومی تشکیل شده است. سیم پیچ‌های روتور به یکدیگر متصل هستند و جریان القایی را از میدان مغناطیسی استاتور دریافت می‌کنند.
موتور آسنکرون با روتور سیم پیچی شده:

• گشتاور راه‌اندازی بالاتری نسبت به موتورهای آسنکرون با روتور قفس سنجابی دارند.
• جریان مورد نیاز هنگام راه‌اندازی آن‌ها کمتر است.
• سرعت آن‌ها در بارهای مختلف تقریبا ثابت است.
• می‌توان بار را روی این موتورها افزایش داد.
• همچنین این موتورها معایبی نیز دارند:
• نسبت به موتورهای آسنکرون با روتور قفس سنجابی قیمت بالاتری دارند.
• نگهداری آن‌ها پیچیده‌تر است.

ساختار الکتروموتور آسنکرون

الکتروموتور آسنکرون دو بخش اصلی دارد که شامل استاتور و روتور می‌شود.
استاتور بخش ثابت موتور است و از تعدادی سیم پیچ تشکیل شده که میدان مغناطیسی دوار را به‌وجود می‌آورند.
روتور بخش متحرک موتور محسوب می‌شود که از رساناهایی تشکیل شده تا جریان القایی را از میدان مغناطیسی دوار استاتور دریافت کنند.
در موتورهای آسنکرون از هیچگونه آهنربایی استفاده نشده و تماما با اتصال فازهای ورودی به سیم پیچ‌ها، میدان مغناطیسی تولید می‌شود.

عملکرد موتور آسنکرون

موتورهای AC جریان متناوب را با استفاده از فرآیند القایی الکترومغناطیسی به انرژی مکانیکی تبدیل می‌کنند. زمانی که جریان متناوب به استاتور اعمال شود، یک میدان مغناطیسی دوار درون آن شکل می‌گیرد که بر روتور اثر می‌گذارد و باعث ایجاد جریان القایی می‌شود. سپس جریان القایی به‌وجود آمده، در روتور یک میدان مغناطیسی ایجاد می‌کند و در تعامل با میدان مغناطیسی استاتور، باعث چرخش روتور می‌شود.
همانطور که گفتیم، موتورهای القایی هیچ وسیله خارجی برای تحریک و به حرکت درآوردن روتور درون خود ندارند و سرعت روتور به القای میدان مغناطیسی بستگی دارد. با تغییر میدان الکترومغناطیسی، روتور با سرعت کمتری نسبت به سرعت میدان به حرکت درمی‌آید.
نکته: اختلاف سرعت روتور و میدان مغناطیسی را لغزش می‌نامند.

تفاوت موتور سنکرون و آسنکرون

مهم‌ترین و اساسی‌ترین تفاوت بین موتور سنکرون و آسنکرون، سرعت روتور نسبت به سرعت استاتور است. در موتور سنکرون سرعت روتور و استاتور برابر هستند، در حالی که در موتور آسنکرون سرعت روتور کمتر از سرعت موتور است. همین موضوع باعث می‌شود تا بین سرعت چرخش شفت و میدان مغناطیسی، امکان افزایش گشتاور برای موتورهای آسنکرون فراهم شود.
باتوجه به برابر بودن سرعت روتور و استاتور در موتورهای سنکرون، آن‌ها هیچ لغزشی ندارند؛ همچنین به یک منبع برق AC خارجی نیز نیاز دارند.

نتیجه گیری

به طور کلی موتور آسنکرون و سنکرون در مواردی مثل کنترل سرعت، راه‌اندازی، قدرت عملیاتی موتور، میزان بار و هزینه تعمیر و نگهداری با هم تفاوت دارند؛ اما رایج‌ترین نوع الکتروموتور سه فاز و تک فاز، موتورهای القایی یا همان آسنکرون‌ها هستند.
یکی از مهم‌ترین عوامل در افزایش طول عمر موتورها، تعمیر و نگهداری صحیح است که این موضوع را در مقاله نگهداری دوره ای از الکتروموتور به طور کامل توضیح داده‌ایم.
در نهایت اگر می‌خواهید از انتخاب و خرید یک الکتروموتور القایی مناسب مطمئن شوید، بهتر است با کارشناسانی خبره در این زمینه مشورت کنید. متخصصین حرفه‌ای در کالاصنعتی آمادگی ارائه مشاوره‌های تخصصی و رایگان در زمینه انتخاب، راه‌اندازی و نگهداری انواع الکتروموتور را دارند؛ بنابراین می‌توانید بدون هیچ نگرانی با ما در ارتباط باشید.