بلبرینگ الکتروموتور قطعه‌ای مکانیکی است که برای پشتیبانی از حرکت چرخشی شفت موتور و به‌حداقل‌رساندن اصطکاک آن طراحی شده است. بلبرینگ با قرارگیری بین شفت و پوسته، از تماس مستقیم این دو بخش فلزی جلوگیری و به کاهش اصطکاک، حفظ تراز دقیق شفت و مهار نیروهای ایجاد شده در طول چرخش کمک می‌کند. بلبرینگ‌ها دارای دو حلقه جداگانه هستند. در الکتروموتورها، حلقه بیرونی که ثابت است به استاتور متصل می‌شود و حلقه درونی که متحرک است، محور روتور را دربرمی‌گیرد.
از آنجا که بلبرینگ‌ها در هنگام استفاده از الکتروموتور، دائماً تحت‌فشار بارهای سنگین هستند، نیاز به تعمیر و نگهداری دوره‌ای و مداوم دارند و در صورت آسیب‌دیدگی باید در اسرع وقت تعویض شوند. تعویض بلبرینگ الکتروموتور به مهارت و دانش نسبی نیاز دارد. در این مقاله به بررسی علل اصلی ، نیاز به تعویض و آموزش تعویض بلبرینگ الکتروموتور به‌صورت مرحله به مرحله و ابزارهای مورد نیاز برای این کار پرداخته‌ایم؛ با ما همراه باشید.
علت تعویض بلبرینگ الکتروموتور
در انواع الکتروموتور چه تک‌فاز یا سه‌فاز، به دلایل مختلف ممکن است بلبرینگ‌ها پس از مدتی نیاز به تعویض داشته باشند. برخی از علت‌های نیاز به تعویض بلبرینگ الکتروموتورها عبارت‌اند از:
- سایش طبیعی: با گذشت زمان و تحت فشار مداوم، ساچمه‌ها و رینگ‌های بلبرینگ ساییده میشوند و باعث ایجاد اصطکاک بیش از حد، افزایش دمای موتور و کاهش راندمان آن میشوند.
- آلودگی: ورود ذرات خارجی مانند گرد و غبار، رطوبت و سایر آلودگی‌ها به داخل بلبرینگ، باعث افزایش اصطکاک، خوردگی و خرابی زودرس آن می‌شود.
- بارگذاری بیش از حد: اعمال بار بیش از حد مجاز بر روی بلبرینگ، باعث ایجاد تنش‌های مکانیکی بیش از حد شده و به تدریج منجر به خرابی آن می‌شود.
- لرزش و ارتعاش: وجود لرزش و ارتعاش در سیستم می‌تواند باعث افزایش فشار روی بلبرینگ و خرابی زودرس آن شود.
برای آشنایی بیشتر با موضوع خرابی بلبرینگ و علل آن، می‌توانید مقاله بررسی 5 علت خرابی بلبرینگ‌های موتورهای الکتریکی را از سایت کالاصنعتی را مطالعه کنید.
اهمیت تعویض به‌موقع بلبرینگ الکتروموتور
چنانچه بلبرینگ الکتروموتور نیازمند تعویض باشد بایستی به دلایل زیر، هر چه زودتر اقدام و از وارد شدن صدمات و هزینه‌های بیشتر، پیشگیری کرد.
- جلوگیری از آسیب به سایر قطعات: عدم تعویض به موقع بلبرینگ می‌تواند باعث آسیب به سایر قطعات موتور مانند شفت، یاتاقان‌ها و روتور شود.
- افزایش عمر مفید موتور: تعویض به موقع بلبرینگ باعث افزایش عمر مفید موتور و کاهش هزینه‌های تعمیرات می‌شود.
- کاهش مصرف انرژی: با کاهش اصطکاک و افزایش راندمان موتور، مصرف انرژی نیز کاهش می‌یابد.
نحوه تعویض بلبرینگ الکتروموتور سه‌فاز
در ادامه نحوه تعویض بلبرینگ الکتروموتور را به‌صورت مرحله به مرحله شرح می‌دهیم. به خاطر داشته باشید که حتماً زمان کافی برای تعویض بلبرینگ الکتروموتور اختصاص دهید؛ زیرا عجله در انجام این مراحل، ممکن است منجر به آسیب‌دیدگی بلبرینگ یا شفت موتور شود.
- مرحله اول: محیط و میز کار خود را تمیز و کاملاً خشک کنید تا آلاینده‌هایی مانند گرد و غبار و رطوبت وارد بلبرینگ‌ها و موتور نشود. همچنین ابزارهای مورد نیاز مانند آچار، بلبرینگ کش، چکش نصب بلبرینگ، انبردست، پیچ‌گوشتی، سنباده نرم، دستمال برای تمیز کردن شفت و بلبرینگ جدید را آماده کنید.
- مرحله دوم: اتصالات الکتریکی موتور را جدا نموده و شروع به جداسازی قطعات آن نمایید. ابتدا درپوش فن را باز کنید.
- مرحله سوم: محافظ پروانه (درب باد) و پروانه فن را جدا نمایید.
- مرحله چهارم: پیچ‌های براکت پشتی و جلوی موتور را باز کنید و براکت ها را جدا نمایید.
- مرحله پنجم: بلبرینگ را حرارت داده و با استفاده بلبرینگ کش به آرامی آن را جدا نمایید.
- مرحله ششم: با استفاده از یک دستمال، شفت موتور را تمیز کنید. سپس با استفاده از یک سنباده نرم، سطح آن را صیقل دهید. در صورتی که روی سطح شفت اثرات روغن یا رنگ مشاهده شد، با استفاده از اسپری‌های رنگ‌زدا و چربی‌زدا آن‌ها را پاک کنید.
- مرحله هفتم: اگر بلبرینگ جدید نیاز به روان‌کاری دارد، آن را با مقدار مناسبی گریس پوشانده و روی شفت قرار دهید.
- مرحله هشتم: روتور را با استفاده از گیره یا تکیه دادن انتهای آن به دیوار مهار کنید و با استفاده از آچار گلویی و یا چکش مخصوص نصب بلبرینگ، به‌آرامی روی بلبرینگ‌ها ضربه بزنید تا در نشیمنگاه خود قرار بگیرد. در صورتی که از روش‌های هیدرولیکی یا مکانیکی برای نصب بلبرینگ استفاده نمی‌کنید، باید ابتدا بلبرینگ را با گرمکن‌های القایی یا صفحات داغ حرارت دهید و سپس روی شفت نصب کنید.
- مرحله نهم: براکت‌های موتور را ببندید و مجدداً پروانه و کاور آن را نصب نمایید.
جمع بندی
بلبرینگ‌ها نقشی حیاتی و مهم در عملکرد روان و کارآمد الکتروموتورها دارند. خرابی بلبرینگ الکتروموتور دلایل متعددی دارد که در این مقاله به معرفی مهم‌ترین آن‌ها پرداختیم. همچنین به‌صورت تصویری و گام‌به‌گام، نحوه تعویض بلبرینگ الکتروموتور سه‌فاز را آموزش دادیم. در همین راستا، پیشنهاد می‌کنیم مقاله تعویض بلبرینگ موتور کولر آبی را نیز مطالعه فرمایید.
بهتر است تعویض بلبرینگ دینام را به افراد متخصص سپرده و یا تحت‌نظر افراد ماهر این کار را انجام دهید. همچنین می‌توانید از مشاوره رایگان کارشناسان کالا صنعتی نیز استفاده نمایید؛ برای ارتباط با ما با شماره‌تلفن 02191304300 تماس بگیرید.
- گشتاور و سرعت بیش از حد
- بوجود آمدن سایش و کچلی در بلبرینگ
- ایجاد ترک و لب پریدگی روی بلبرینگ
- دندانه شدن بلبرینگ
- ایجاد حفره الکتریکی
- گیرپاژ
- زنگ زدگی و خوردگی بلبرینگ
دو ابزار مکانیکی مهم مورد استفاده در تعویض بلبرینگ دو مدل آچار گلویی خاردار و گلویی سنگین کار هستند.