بلبرینگ الکتروموتور قطعه‌ای مکانیکی است که برای پشتیبانی از حرکت چرخشی شفت موتور و به‌حداقل‌رساندن اصطکاک آن طراحی شده است. بلبرینگ با قرارگیری بین شفت و پوسته، از تماس مستقیم این دو بخش فلزی جلوگیری نموده و به کاهش اصطکاک، حفظ تراز دقیق شفت و مهار نیروهای ایجاد شده در طول چرخش کمک می‌کند.
ازآنجایی‌که بلبرینگ‌ها در هنگام استفاده از الکتروموتور، دائماً تحت‌فشار و بارهای سنگین قرار دارند، نیاز به تعمیر و نگهداری دوره‌ای و مداوم داشته و در صورت آسیب‌دیدگی باید دراسرع‌وقت تعویض شوند. تعویض بلبرینگ الکتروموتور به مهارت و دانش نسبی نیاز دارد. در این مقاله به بررسی علل اصلی خرابی، آموزش تعویض بلبرینگ الکتروموتور به‌صورت مرحله‌به‌مرحله و ابزارهای موردنیاز جهت این کار پرداخته‌ایم؛ با ما همراه باشید.
چرا بلبرینگ‌ها خراب میشوند؟
بلبرینگ‌ها از محور چرخان موتور در حین کار پشتیبانی نموده و نیروهای شعاعی زیادی را جذب می‌کنند. علاوه بر تحمل این نیرو، عوامل دیگری نیز در خرابی بلبرینگ‌ها نقش دارند؛ از جمله:
گشتاور و سرعت بیش از حد
اگر سرعت و گشتاور موتور بیش از حد مجاز باشید و یا از بلبرینگی در موتور استفاده شود که ظرفیت این گشتاور و سرعت را ندارد، بنابراین اصطکاک داخلی بلبرینگ بر توان خنک‌کنندگی روانکار غلبه نموده و منجر به داغ‌شدن و آسیب‌دیدگی بلبرینگ می‌شود.
برای جلوگیری از این امر، پیش از خرید موتور یا بلبرینگ‌های آن، نیازهای کاربرد موردنظر را به‌دقت سنجیده و با مشخصات فنی دستگاه مطابقت دهید. همچنین به بارهای ضربه‌ای و نیروهای شعاعی توجه ویژه‌ای داشته باشید؛ زیرا این عوامل فشار بسیار زیادی را روی بلبرینگ وارد می‌کنند.
نگهداری نامناسب
نگهداری نامناسب نیز می‌تواند باعث خرابی زودرس بلبرینگ شود. اگر بلبرینگ الکتروموتور از نوع گریس دائم نیست، باید طبق برنامه و به‌صورت دوره‌ای روانکاری شود. مقدار و نوع روانکار را بر اساس پیشنهاد تولیدکننده بلبرینگ انتخاب نمایید.
علاوه بر این، تمام تلاش خود را برای جلوگیری از ورود آلاینده‌ها و رطوبت به داخل موتور و بلبرینگ‌ها به کار گیرید. برای این منظور آب‌بندی‌های موتور را به طور مداوم بررسی نموده و موتورهای بلااستفاده را در محیطی تمیز و خشک نگهداری نمایید.
نصب نادرست
نصب یا جداسازی نادرست بلبرینگ‌ها نیز منجر به تراز نبودن آن‌ها و در نتیجه ایجاد نقاط تنش می‌شود. نقاط تنش می‌توانند بلافاصله پس از راه‌اندازی موتور و یا مدتی بعد باعث خرابی بلبرینگ و سایر قطعات دینام شوند. توجه داشته باشید که هنگام درآوردن بلبرینگ قدیمی، از اعمال نیروی بیش از حد خودداری نمایید؛ زیرا به شفت یا محفظه بلبرینگ آسیب رسانده و نصب بلبرینگ جدید را با مشکل مواجه می‌سازد. درصورتی‌که در هنگام تعویض بلبرینگ الکتروموتور از ابزار یا تکنیک اشتباهی استفاده شود، احتمال آسیب‌دیدگی و تغییر شکل بلبرینگ، شفت و محفظه دینام بالا می‌رود.
در ادامه مقاله به نحوه تعویض بلبرینگ الکتروموتور می‌پردازیم.
نحوه تعویض بلبرینگ الکتروموتور سه‌فاز
در ادامه نحوه تعویض بلبرینگ الکتروموتور را به‌صورت مرحله‌به‌مرحله شرح می‌دهیم. به‌خاطر داشته باشید که حتماً زمان کافی برای تعویض بلبرینگ الکتروموتور اختصاص دهید؛ عجله در انجام این مراحل، ممکن است منجر به آسیب‌دیدگی بلبرینگ یا شفت موتور شود.
مرحله اول: محیط کار خود را تمیز و کاملاً خشک نمایید تا آلاینده‌هایی مانند گردوغبار و … وارد بلبرینگ‌ها و موتور نشود. همچنین ابزارهای موردنیاز مانند آچار، بلبرینگ کش، چکش نصب بلبرینگ، انبردست، پیچ‌گوشتی، سنباده نرم، دستمال برای تمیزکردن شفت و بلبرینگ جدید را آماده نمایید.
مرحله دوم: اتصالات الکتریکی موتور را جدا نموده و شروع به جداسازی قطعات آن نمایید. ابتدا درپوش فن را باز کنید.
مرحله سوم: واشرها و پروانه فن را جدا نمایید.
مرحله چهارم: پیچ‌های براکت پشتی و جلوی موتور را باز کنید و براکت ها را جدا نمایید.
مرحله پنجم: بلبرینگ را حرارت داده و با استفاده بلبرینگ کش به‌آرامی آن را جدا نمایید.
مرحله ششم: با استفاده از یک دستمال، شفت موتور را تمیز کنید. سپس با استفاده از یک سنباده نرم سطح آن را صیقل دهید. درصورتی‌که روی سطح شفت اثرات روغن یا رنگ مشاهده شد، با استفاده از اسپری‌های رنگ‌زدا و چربی‌زدا آن‌ها را پاک کنید.
مرحله هفتم: اگر بلبرینگ جدید نیاز به روانکاری دارد، آن را با مقدار مناسبی گریس پوشانده و روی شفت قرار دهید.
مرحله هشتم: روتور را با استفاده از گیره یا تکیه‌دادن انتهای آن به دیوار مهار نموده و با استفاده از آچار گلویی و یا چکش مخصوص نصب بلبرینگ، به‌آرامی روی بلبرینگ‌ها ضربه بزنید تا در نشیمنگاه خود قرار بگیرد. درصورتی‌که از روش‌های هیدرولیکی یا مکانیکی برای نصب بلبرینگ استفاده نمی‌کنید، باید ابتدا بلبرینگ را با گرمکن‌های القایی یا صفحات داغ حرارت داده و سپس روی شفت نصب کنید.
مرحله نهم: براکت‌های موتور را بسته و مجدداً پروانه و کاور آن را نصب نمایید.
جمع بندی
بلبرینگ‌ها نقشی حیاتی و مهم در عملکرد روان و کارآمد الکتروموتورها دارند. خرابی بلبرینگ الکتروموتور دلایل متعددی دارد که در این مقاله به معرفی مهم‌ترین آن‌ها پرداختیم. همچنین به‌صورت تصویری و گام‌به‌گام، نحوه تعویض بلبرینگ الکتروموتور سه‌فاز را آموزش دادیم. در همین راستا، پیشنهاد می‌کنیم مقاله تعویض بلبرینگ موتور کولر آبی را نیز مطالعه فرمایید.
بهتر است تعویض بلبرینگ دینام را به افراد متخصص سپرده و یا تحت‌نظر افراد ماهر این کار را انجام دهید. همچنین می‌توانید از مشاوره رایگان کارشناسان کالا صنعتی نیز استفاده نمایید؛ برای ارتباط با ما با شماره‌تلفن 02191304300 تماس بگیرید.
- گشتاور و سرعت بیش از حد
- بوجود آمدن سایش و کچلی در بلبرینگ
- ایجاد ترک و لب پریدگی روی بلبرینگ
- دندانه شدن بلبرینگ
- ایجاد حفره الکتریکی
- گیرپاژ
- زنگ زدگی و خوردگی بلبرینگ
دو ابزار مکانیکی مهم مورد استفاده در تعویض بلبرینگ دو مدل آچار گلویی خاردار و گلویی سنگین کار هستند.