تنوع پمپ در صنعت بسیار زیاد است. پمپ سانتریفیوژ پرکاربردترین نوع پمپ در صنایع مختلف است. همانطور که برای بکارگیری از پمپ آب خانگی نیاز است تا آن را به طرز صحیح نصب و راه اندازی کرد، برای پمپ‌های صنعتی از جمله پمپ سانتریفیوژ صنعتی نیز بایستی مجموعه‌ای از اصول و استانداردها را در هنگام نصب و راه‌اندازی رعایت کرد.
نصب و راه اندازی صحیح پمپ‌های صنعتی، نقش مهمی در اطمینان از عملکرد بهینه، طول عمر و ایمنی بیشتر سیستم پمپاژ دارد. این فرآیند شامل مجموعه‌ای از مراحل دقیق و رعایت استانداردهای مشخص است. با اینکه موضوع راه‌اندازی پمپ‌های صنعتی خیلی کلی بوده و برای آن کتاب‌ها و استانداردهای بین‌المللی زیادی نوشته شده است اما در این مقاله به برخی از مهمترین نکات راه‌اندازی پمپ صنعتی و استانداردهای مربوطه پرداخته خواهد شد.
مراحل راه‌اندازی پمپ های گریز از مرکز صنعتی
- اقدامات قبل از راه اندازی پمپ سانتریفیوژ
- اقدامات هنگام و پس از راه اندازی پمپ سانتریفیوژ
- اقدامات برای از سرویس خارج‌کردن پمپ سانتریفیوژ
اقدامات قبل از راه اندازی پمپ سانتریفیوژ
- بررسی استحکام فونداسیون محل نصب پمپ: اولین قدم مورد بررسی قبل از راه اندازی پمپ‌های صنعتی، بررسی استحکام فونداسیون محل نصب پمپ و اطمینان از ترازبودن پمپ بر روی آن است.
- تطابق الکتروموتور: الکتروموتور باید از لحاظ فنی مورد بررسی قرار داده شود. مقدار توان موتور، تکفاز و سه‌فازبودن و هم‌خوانی با پمپ سانتریفیوژ چک شود.
- جهت دوران پمپ: در پمپ‌های سانتریفیوژ جهت چرخش بسیار اهمیت دارد. در صورتی که نصب پمپ سانتریفیوژ بگونه‌ای باشد که جهت چرخش آن مطابق با جهت جریان سیال در لوله‌کشی نباشد، باعث ایراد در کل فرآیند پمپاژ سیال در سیستم و صدمات جدی به سایر تجهیزات سر راه پمپ می‌شود.
- بررسی هم راستا بودن شفت‌های موتور و پمپ: در گذشته ابزاری به نام ساعت اندازه‌گیری این فرآیند استفاده می‌گردید، اما امروزه با دستگاه‌های بسیار دقیق‌تری این هم محوری چک می‌شود.
- بررسی کوپلینگ بین پمپ و موتور: حتما از متصل بودن شفت پمپ و روتور الکتروموتور قبل از راه اندازی اطمینان حاصل کنید. همچنین مطمئن شوید که در اطراف کوپلینگ برای ایمنی از حفاظ استفاده شده است.
اقدامات هنگام و پس از راه اندازی پمپ آب سانتریفیوژ
اولین قدم برای راه اندازی پمپ آب سانتریفیوژ این است که شفت پمپ را با دست چرخانده تا از درگیر نبودن اجزای داخلی آن اطمینان حاصل شود. برای اینکه در پمپ سانتریفیوژ در زمان استارت به پمپ فشار وارد نشود، می‌توان شیر خروجی پمپ را بسته نگه داشت. در راه اندازی پمپ آب از روشی موسوم به تک استارت استفاده می‌شود که در این روش ابتدا در حد یکی دو ثانیه موتور را روشن می‌کنند تا از صحت عملکرد مطمئن شوند.
بلافاصله پس از بازشدن شیر، باید فشار در لوله خروجی پمپ افت پیدا کند. اگر با بازشدن شیر خروجی فشار افت نکرد، باید تمام مسیر خروجی را کنترل کنید، چراکه به احتمال زیاد مسیر مسدود است. اما اگر فشار خیلی زیاد افت پیدا کند و به حدود صفر برسد، این نشان‌دهنده وجود هوا در پمپ بوده و باید هواگیری شود.
برای هواگیری پمپ های سانتریفیوژ نیاز است که خروجی پمپ باز شود و از مسیر خروجی آب را وارد پمپ کنیم تا کاملا هوا خارج شود. عمل هواگیری تاثیر به سزایی در افزایش راندمان پمپ خواهد داشت.
پارامترهای اساسی پمپ آب سانتریفیوژ نظیر دما، فشار کاری، برق مصرفی و مواردی از این دست باید حتما به صورت دوره‌ای مورد بازبینی قرار گیرد و در برگه بازبینی پمپ‌ها ثبت شود تا این مشخصات به صورت دوره‌ای بررسی شود. این مشخصات باید با استانداردهایی که وجود دارد همواره چک شود تا اگر مقادیر مشخصه‌ای، تغییرات بیش از حد نرمال داشت، در جهت بهبود وضعیت عملکرد پمپ بررسی شود.
نشتی از سیستم آب بندی یکی دیگر از مواردی است که باید به صورت دوره‌ای چک شود. البته باید توجه داشت که در پمپ‌هایی که آب‌بندی به وسیله پکینگ انجام می‌شود، نشتی بسیار کمی اگر وجود داشته باشد، طبیعی است که این نشتی می‌تواند در حد یک قطره در هر چند ثانیه باشد که نرمال است. سفت کردن بیش از حد پیچ‌های پمپ باعث ایجاد اصطکاک سوختن پکینگ خواهد شد. مهم‌تر از همه این موارد، این است که دما، ارتعاش و صدای اضافی از پمپ شنیده نشود.
اقدامات برای از سرویس خارج کردن پمپ سانتریفیوژ
یکی از مهمترین ایراداتی که با خاموش کردن ناگهانی پمپ ممکن است ایجاد شود، پدیده ضربه قوچ است که در این پدیده ضربه‌ای که سیال برگشتی به پمپ وارد می‌کند باعث آسیب جدی به پمپ خواهد شد. لذا قبل از خاموش‌کردن و بستن ناگهانی شیر خروجی، حتما نیاز است که شیر را به مرور بسته و سپس پمپ را خاموش کنیم. خاموش‌کردن پمپ با ملاحظات بالا به جلوگیری از آسیب به پمپ کمک شایانی خواهد کرد.
همچنین به منظور جلوگیری از ضربه قوچ معمولا از شیرهای اطمینان، چک ولو و دمپر ضربه قوچ نیز استفاده می‌شود. قبل از تعمیر یا تعویض یک پمپ سانتریفیوژ در خط لوله باید شیرهای طرفین پمپ را بسته و در صورت وجود پمپ رزرو، از بازبودن مسیر پمپ رزرو اطمینان حاصل کرد.
استاندارد راه اندازی پمپ‌های صنعتی
استاندارهای بین‌المللی پمپ‌ها به چند دسته تقسیم می‌شوند. مهمترین استاندارد پمپ که در ایران نیز معمولا از آن استفاده می‌شود، استاندارد API است. در استانداردهای پمپ همه نکات مربوط به متریال، طراحی و ساخت، نصب و راه‌اندازی ذکر شده است. در ادامه مهمترین استاندارهای بین‌المللی پمپ‌های صنعتی نام برده شده‌اند:
- استاندارد API: این استاندارد مربوط به موسسه نفت آمریکا است. بخش API 610 و API 685 (پمپ‌های سانتریفیوژ) و بخش API 674، API 675 و API 676 (پمپ‌های جابجایی مثبت) مهمترین بخش‌های استاندارد API برای پمپ‌های صنعتی مورد استفاده در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی می‌باشد.
- استاندارد ANSI: این استاندارد مربوط به موسسه ملی استاندارد آمریکا است. این استاندارد مربوط به حوزه ساخت پمپ‌های سانتریفیوژ می‌شود.
- استاندارد ISO: این استاندارد مربوط به موسسه استاندارد جهانی است. بخش مربوط به پمپ صنعتی در این استاندارد به مشخصات فنی مثل ابعاد، فونداسیون، تست عملکرد، محاسبه و تعیین بار آنها می‌پردازد.
- استاندارد NFPA: این استاندارد مربوط به سازمان ایمنی و حریق آمریکا است. بخش NFPA 20 در این استاندارد مربوط به نصب و عملکرد پمپ‌های آتش‌نشانی می‌شود.
- استاندارد DIN: این استاندارد مربوط به موسسه ملی استاندارد آلمان می‌شود. بخش‌های مربوط به پمپ در استاندارد DIN بیشتر بر تست و بازرسی و مرحله کنترل کیفیت تاکید دارد.
جمع‌بندی
راه‌اندازی پمپ‌ها فرآیندی بسیار مهم و تخصصی در حوزه صنعت می‌باشد. پمپ‌ها در صنایعی مثل نفت، گاز، پتروشیمی، نیروگاه‌ها، کارخانه‌های تولیدی و... نقش دارند و پرکاربردترین آنها پمپ سانتریفیوژ است.
برای راه‌اندازی پمپ سانتریفیوژ صنعتی باید اقدامات و مراحلی را مطابق با استانداردهای مشخص انجام داد. با وجود استانداردهای بین‌المللی زیادی که در صنعت پمپ وجود دارد اما معمولا استاندارد API بیشترین استفاده را در راه اندازی پمپ‌های صنعتی دارند. با وجود گستردگی موضوع راه اندازی پمپ‌ها، در این مقاله کالاصنعتی سعی شد اقدامات مهم و کاربردی راه‌اندازی و استانداردهای مهم پمپ‌های سانتریفیوژ بطور کلی ارائه شود.