خارج‌کردن هوا و ایجاد خلا نسبی در یک فضای مشخص، در بسیاری از کاربردها لازم است. بسیاری از صنایع مثل صنایع غذایی، بسته‌‌بندی، دارویی و پزشکی، الکترونیک، ریخته‌گری و شکل‌دهی فلزات، شارژ و دشارژ گاز سیستم‌های تبرید، خشک‌کردن و رطوبت‌زدایی، مراکز درمانی، بیمارستان‌ها و... فقط بخش کوچکی از کاربردهایی است که در آن نیاز به حذف ذرات هوا یا گاز می‌باشد؛ این کار توسط پمپ وکیوم انجام می‌شود.
با توجه به اهمیت نقش پمپ وکیوم و کاربردهای گسترده آن، عملکرد صحیح این پمپ تاثیر مستقیمی بر بهره‌وری، حذف ذرات هوا و کیفیت ایجاد خلا دارد. با توجه به این موضوع و همچنین افزایش طول عمر این دستگاه، لازم است که از خرابی پمپ وکیوم تا حد ممکن جلوگیری کرد و در صورتی که یکی از اجزای آن یا کل دستگاه دچار خرابی شد در کوتاه‌ترین زمان ممکن آن را رفع کرد. در این مقاله قصد داریم به علل، علائم و راهکارهای پیشگیری از خرابی پمپ وکیوم بپردازیم.
اهمیت عملکرد صحیح و بررسی خرابی پمپ وکیوم
عملکرد صحیح پمپ وکیوم از اهمیت بالایی برخوردار است. خرابی این دستگاه می‌تواند منجر به توقف تولید، کاهش کیفیت محصولات، افزایش هزینه‌های تعمیرات و حتی بروز حوادث شود. برخی از مهم‌ترین دلایل اهمیت عملکرد صحیح پمپ وکیوم عبارت‌اند از:
- تاثیر بر کیفیت محصول: خلا ناکافی می‌تواند منجر به آلودگی محصولات، کاهش کیفیت و کاهش عمر مفید آن‌ها شود. به عنوان مثال خارج‌نشدن کامل رطوبت داخل بسته مواد غذایی خشک، باعث فاسدشدن آن می‌شود.
- کاهش راندمان تولید: خرابی پمپ وکیوم می‌تواند باعث توقف خط تولید و کاهش تولید شود.
- ایجاد خطرات ایمنی: در برخی موارد، خرابی پمپ وکیوم می‌تواند منجر به بروز حوادث خطرناک شود.
دلایل رایج خرابی پمپ وکیوم
پمپ وکیوم دستگاهی الکترومکانیکی است که عمل مکش هوا توسط اجزای مکانیکی آن توسط نیروی موتور برقی تامین می‌شود. خرابی پمپ وکیوم می‌تواند ناشی از ایراد در بخش مکانیکی یا بخش الکتریکی باشد.
مشکلات مکانیکی
خرابی بلبرینگ‌ها و قطعات متحرک، شفت‌ها و سایر قطعات متحرک در اثر استفاده طولانی‌مدت و عدم روغن‌کاری مناسب می‌تواند منجر به خرابی پمپ شود.
- انسداد مسیر ورودی یا خروجی هوا: ورود ذرات جامد به داخل پمپ یا انسداد فیلترها می‌تواند باعث انسداد مسیر ورودی یا خروجی هوا و کاهش راندمان پمپ شود.
- خوردگی محفظه مکش: در صورت استفاده از پمپ وکیوم برای مکش گازهای خورنده و عدم توجه به دستورالعمل شرکت سازنده، محفظه مکش ممکن است دچار خوردگی شده و عملکرد آن مختل شود.
- خوردگی پره‌ها یا شکستن آن: در اثر سایش یا برخورد ذرات خارجی به مرور زمان، پره‌های پمپ ممکن است دچار خوردگی یا شکسته‌شدن شده و عملکرد پمپ را کاهش دهد.
- نشتی هوا: وجود نشتی در اتصالات و لوله‌های سیستم خلا می‌تواند باعث کاهش راندمان پمپ و افزایش مصرف انرژی شود.
مشکلات الکتریکی
- سوختن الکتروموتور در پمپ وکیوم: افزایش دمای موتور در اثر بارگذاری بیش از حد یا مشکلات سیستم خنک‌کننده می‌تواند منجر به سوختن موتور شود. این مشکل مخصوصا در پمپ وکیوم خشک بیشتر اتفاق میوفتد. همچنین در پمپ وکیوم روغنی در صورت پایین‌بودن سطح روغن یا استفاده بیش از حد روغن قدیمی، امکان خنک‌سازی کاهش یافته و احتمال سوختن وجود دارد.
- نوسانات برق و تاثیر آن بر عملکرد پمپ: مانند تمام دستگاه‌های برقی، نوسانات برق می‌تواند به قطعات الکترونیکی پمپ وکیوم آسیب رسانده و عملکرد آن را مختل کند.
خرابی سیستم روغن‌کاری
- استفاده از روغن نامناسب: در پمپ‌های نوع روغنی برای خنک‌سازی از روغن پمپ وکیوم استفاده می‌شود. در صورتی که از روغن نامناسب یا روغنی که ویسکوزیته آن مناسب نباشد، استفاده شود، فرآیند خنک‌کردن پمپ مشکل پیدا کرده و طول عمر پمپ نیز کاهش می‌یابد.
- آلودگی روغن یا نشت آن: آلودگی روغن با ذرات جامد یا نشت روغن و کاهش سطح روغن می‌تواند باعث عدم خنک‌کاری صحیح، کاهش راندمان و حتی سوختن پمپ شود.
علائم خرابی پمپ وکیوم
- روشن‌نشدن و عدم کارکردن پمپ: اولین نشانه خراب‌بودن پمپ وکیوم عدم کارکرد پمپ با وجود اطمینان از اتصال به برق است.
- ایجاد صدای غیرعادی: شنیده‌شدن صدای غیرعادی یکی از علائم اصلی بروز یک مشکل در پمپ وکیوم است. صدای زیاد و غیرعادی می‌تواند ناشی از شکستگی اجزای داخلی، ورود ذرات جامد به داخل پمپ، گرفتگی فیلترها و موارد دیگر باشد. در مقاله کاهش صدای پمپ وکیوم به بررسی علائم و رفع صدای بالای پمپ وکیوم پرداخته شده است.
- کاهش راندمان: عدم خلاسازی به میزان نیاز و افزایش زمان پمپاژ از جمله علائم کاهش راندمان پمپ هستند.
- افزایش دمای موتور: افزایش دمای موتور بیش از حد مجاز نشان‌دهنده وجود مشکل در سیستم خنک‌کننده یا بارگذاری بیش از حد موتور است.
- لرزش‌های غیرمعمول: لرزش‌های شدید و غیرمعمول پمپ می‌تواند نشان‌دهنده خرابی بلبرینگ‌ها و سایز اجزای داخلی و مشکلات مکانیکی دیگر باشد.
چه زمانی نیاز به تعمیر یا تعویض پمپ وکیوم است؟
در صورت مشاهده هر یک از علائم خرابی ذکر شده، لازم است پمپ توسط یک تعمیرکار متخصص بررسی شود. در برخی موارد تعمیر پمپ ممکن است مقرون به صرفه باشد، اما در صورتی که هزینه‌های تعمیر بسیار بالا باشد یا قطعات یدکی مورد نیاز در دسترس نباشند یا حتی فرسودگی پمپ زیاد باشد، تعویض پمپ گزینه مناسب‌تری خواهد بود.
راهکارهای پیشگیری از خرابی پمپ وکیوم
مهم‌ترین راه برای جلوگیری از خرابی‌های پی‌در‌پی پمپ وکیوم بازرسی و سرویس دوره‌ای آن است. معمولا شرکت سازنده پمپ وکیوم، دستورالعمل و روش‌های نگهداری و مدت زمان بازدید دوره‌ای را در کاتالوگ محصول خود توضیح می‌دهد.
کارهایی که برای پیشگیری از خرابی پمپ وکیوم باید انجام شود در زیر آورده شده‌اند:
- بازدید دوره‌ای و منظم
- تعمیر و نگهداری به موقع
- تعویض روغن مطابق با مدت زمان تعیین‌شده از طرف سازنده
- تعویض منظم فیلترها
- استفاده از پمپ فقط برای گازهای خنثی و محیط‌های تعیین‌شده از طرف سازنده
- استفاده از قطعات اورجینال
نکات مهم هنگام انتخاب تعمیرکار یا مرکز خدمات
- انتخاب یک تعمیرکار با تجربه یا مرکز خدمات تخصصی در زمینه تعمیر پمپ‌های وکیوم بسیار مهم است.
- اطمینان حاصل کنید که تعمیرکار از قطعات یدکی اورجینال و با کیفیت استفاده می‌کند.
- درخواست گارانتی برای خدمات انجام‌شده می‌تواند خیال شما را از بابت کیفیت کار انجام‌شده راحت کند.
جمع‌بندی
پمپ وکیوم یک دستگاه کاربردی است که در طیف وسیعی از کاربری‌های به منظور خارج‌کردن ذرات هوا، رطوبت‌زدایی و خلاسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در فضاهایی که نیاز به ایجاد خلا می‌باشد معمولا نیاز به دقت مناسبی از این جهت می‌باشد؛ به این منظور باید عملکرد پمپ وکیوم صحیح باشد.
برای اطمینان از عملکرد صحیح و افزایش طول عمر پمپ وکیوم باید از خرابی آن جلوگیری کرد و با علائم بروز مشکل در این دستگاه آشنا بود. در این مقاله به معرفی علل، علائم و راهکارهای پیشگیری از خرابی پمپ وکیوم پرداخته شد. این مقاله صرفا به عنوان یک راهنمای کلی ارائه شد و برای تشخیص دقیق مشکلات و تعمیر پمپ، لازم است از یک تکنسین متخصص کمک گرفته شود.
پمپ وکیوم وظیفه حساس خارج‌کردن ذرات هوا و ایجاد خلا در یک فضا یا حجم مشخص را برعهده دارد. به این منظور باید پمپ وکیوم عملکرد صحیحی داشته باشد و بدون مشکل کار کند.
رایج‌ترین علت خرابی، عدم مکش کافی که معمولا ناشی از مسدودشدن یا گرفتگی فیلترها است.
به منظور پیشگیری از خرابی پمپ وکیوم لازم است بصورت دوره‌ای بازدید و نگهداری انجام شود. تعویض روغن و تعویض فیلتر و بطور کلی تعویض قطعات آسیب‌دیده در سریع‌ترین زمان ممکن می‌تواند از خرابی‌های بیشتر پمپ وکیوم جلوگیری کند.
بله، در پمپ وکیوم روغنی باید به منظور اطمینان از خنک‌سازی پمپ، روغن آن را به موقع تعویض کرد.
زمانی که پمپ وکیوم به شدت فرسوده شود، قطعات یدکی در دسترس نباشد و خرابی پمپ وکیوم به گونه‌ای است که نیاز به صرف هزینه زیاد باشد، بهتر است به کلی پمپ وکیوم تعویض شود.