الکتروگیربکس چیست؟

موتور گیربکس یک تجهیز صنعتی است که انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل می‌کند. این دستگاه به کمک چرخ‌دنده‌های داخل گیربکس، سرعت و گشتاور خروجی را تنظیم می‌کند. همان طور که می‌دانیم سرعت و گشتاور، نسبت عکس دارند و از آنجا که در بیشتر کاربردها هدف، افزایش گشتاور است، سرعت موتور کاهش می‌یابد.

به طور کلی الکتروموتور گیربکس‌دار به علت حذف تسمه پولی، راندمان بیشتری دارد؛ در بسیاری از کاربردها آرام و کم سر و صدا است؛ و امکان استفاده از آن در صنایع و کاربردهای گوناگون وجود دارد. یکی از دغدغه‌های همیشگی صنعتگران انتخاب موتور و گیربکس متناسب است؛ برای همین باید مشخصات فنی زیادی از هر دو دستگاه را با یکدیگر مطابقت دهند. اما الکتروگیربکس‌ها، نگرانی‌های مربوط به تطبیق‌پذیری موتور و گیربکس را برطرف می‌کنند و بسیار قابل‌ اطمینان هستند. 

مزایای استفاده از موتور گیربکس

1. الکتروگیربکس‌ها نیازی به تراز کردن و کوپلینگ ندارند؛ در نتیجه به دلیل عدم وجود واسط بین الکتروموتور و گیربکس انتقال گشتاور با راندمان بالاتر انجام می‌شود.
2. در صورت انتخاب الکتروموتور گیربکس‌دار به جای موتور و گیربکس جداگانه، دیگر نیازی به بررسی مشخصات فنی آن‌ها جهت کوپل شدن موتور و گیربکس نیست و با اطمینان خاطر می‌توان از موتور گیربکس استفاده کرد. 
3. الکتروگیربکس‌ها عمر مفید طولانی‌تری دارند و میزان خرابی در آن‌ها کمتر است.

معایب استفاده از موتور گیربکس

با وجود مزایای بسیار الکتروگیربکس‌ها، استفاده از این تجهیزات معایبی نیز دارد؛ برخی از معایب موتور گیربکس عبارت‌اند از:

1. تعمیر و نگهداری سخت‌تر: موتور گیربکس‌ها از چرخ‌دنده‌ها و واسطه‌های خاصی استفاده می‌کنند؛ به همین علت تعمیر و نگهداری آن‌ها تا حدی پیچیده‌تر و سخت‌تر از دستگاه‌های مشابه است.
2. بالا بودن هزینه‌های تعمیر و نگهداری: در صورت خرابی گیربکس، دیگر امکان استفاده جداگانه از موتور وجود ندارد.
3. برای توان‌های بالا بایستی از موتور و گیربکس جداگانه استفاده شود.

انواع الکتروگیربکس

به‌طور کلی انواع الکتروگیربکس را بر اساس ساختار یا عملکرد دسته‌بندی می‌کنند. موتور گیربکس‌ها بر اساس ساختار موتور به دو گروه تقسیم می‌شوند:

1. موتور گیربکس DC
2. موتور گیربکس AC

موتور گیربکس DC

موتور گیربکس DC از جریان الکتریکی مستقیم تغذیه، و آن را به نیروی مکانیکی با دور و گشتاور خروجی مورد نظر تبدیل می‌کند؛ موتورگیربکس DC توانایی تولید گشتاور بالا با سرعت‌های بسیار پایین را دارد و معمولا در کاربردهایی که نیاز به دقت بیشتری دارند مانند رباتیک، اتوماسیون صنعتی، پمپ، کمپرسور و نوار نقاله استفاده می‌شوند.

موتور گیربکس AC

معمولا در موتور گیربکس AC از موتورهای القایی (آسنکرون) استفاده می‌شود؛ این موتورها بر اساس نوع فاز ورودی به دو دسته الکتروموتور سه‌فاز و تک‌فاز تقسیم‌بندی می‌شود. با اینکه دسترسی به برق سه‌فاز برای همه امکان‌پذیر نیست، اما استفاده از موتورگیربکس سه‌فاز رایج‌تر است. از موتور گیربکس تک فاز در لوازم‌خانگی و ماشین‌آلات صنعتی کوچک مانند آسیاب، اره نواری، پمپ، سیستم‌های تهویه‌مطبوع، کمپرسور، بالابر، نوار نقاله و بسیاری از کاربردهای دیگر استفاده می‌شود.

الکتروموتورهای سه‌فاز بازدهی بیشتر و قیمت کمتری نسبت به الکتروموتور تک‌فاز دارند و در نتیجه موتورگیربکس‌ سه‌فاز نیز قیمت کمتر و گشتاور بالاتری دارد. از موتور گیربکس سه فاز در کاربردهای سنگین مانند فن و دمنده‌های صنعتی، آسانسور، تصفیه‌خانه‌ها و ماشین‌آلات صنعتی سنگین استفاده می‌شود.

همچنین بر اساس ساختار گیربکس، الکتروموتور گیربکس‌دار به انواع زیر تقسیم‌بندی می‌شود:

1. الکتروگیربکس خورشیدی
2. موتور گیربکس حلزونی
3. الکترو گیربکس هلیکال
4. موتورگیربکس سایکلو

الکتروگیربکس خورشیدی 

با توجه به اینکه در حال حاضر از الکتروگیربکس خورشیدی در صنعت به ندرت استفاده می‌شود، در بیشتر موارد از یک موتور فلنج‌دار و یک گیربکس هالوشفت که به واسطه فلنج، کوپل می‌شوند استفاده می‌شود. این کار باعث می‌شود تا هم از افت راندمان در اثر کوپلینگ تسمه و پولی و هم از هزینه‌های تعمیر و نگهداری الکتروگیربکس جلوگیری شود.

موتور گیربکس حلزونی

در موتور گیربکس حلزونی نیز شبیه به موتور گیربکس خورشیدی، موتور فلنج‌دار به واسطه فلنج، به گیربکس هالوشفت کوپل می‌شود. از آنجا که عموما تعمیر گیربکس حلزونی به‌صرفه نیست، گیربکس حلزونی در صورت خرابی، جایگزین می‌شود. 

به علت تنوع بالا در نوع فلنج و فریم ورودی گیربکس حلزونی، بهتر است خرید موتور و گیربکس حلزونی از یک مجموعه انجام شود تا مشکلات بعدی پدید نیاید.

الکترو گیربکس هلیکال

الکتروگیربکس هلیکال به 4 دسته زیر تقسیم می‌شود:

1. الکتروگیربکس هلیکال شفت مستقیم
2. الکتروگیربکس بول هلیکال
3. الکتروگیربکس هلیکال آویز

همه انواع گیربکس هلیکال، به‌صورت الکتروگیربکس نیز در دسترس هستند و برخی کاربردهای الکترو گیربکس هلیکال عبارت‌اند از:

• همزن‌های صنعتی
• نوار نقاله
• الواتور
• راهبر جرثقیل‌های سقفی
• خردکن‌های معدن
• دستگاه‌های بالمیل
• صنایع شیمیایی
• صنایع غذایی
• معادن
• صنایع ذوب‌آهن و فولاد
• صنایع پلاستیک
• صنایع سیمان
• صنایع خوراک دام و طیور
• کارخانه‌های آسفالت
• و …

موتورگیربکس سایکلو

موتور گیربکس سایکلو، بر خلاف سایر گیربکس‌های صنعتی از چرخ‌دنده استفاده نمی‌کند؛ این الکتروگیربکس شوک‌پذیری بسیار بالایی دارد و جزو گیربکس‌های با لقی پایین به شمار می‌رود. بیشترین کاربرد موتورگیربکس سایکلو در دستگاه‌های حفاری و میکسرهای صنعتی است.

مزایای موتور گیربکس

از جمله مزایای موتور گیربکس می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

1. الکتروگیربکس ها نیازی به ترازکردن و کوپلینگ ندارند؛ در نتیجه تلفات انرژی در این مراحل نیز رفع شده و از خرابی بلبرینگ‌ها و موتور جلوگیری می‌شود. به دلیل طراحی بهینه‌تر چرخ‌دنده‌ها در الکتروگیربکس ها، انتقال گشتاور و دور با راندمان بالاتری انجام می‌گیرد.
2. در حالت عادی انتخاب موتور و گیربکس متناسب، نیاز به‌صرف وقت و بررسی مشخصات فنی زیادی دارد؛ اما الکتروگیربکس ها تطبیق‌پذیری بالایی داشته و با اطمینان خاطر بیشتری می‌توان از آن‌ها استفاده نمود. 
3. موتور گیربکس‌ها عمر مفید طولانی‌تری داشته و میزان خرابی آن‌ها کمتر است.

معایب موتور گیربکس

علی‌رغم مزایای بسیار الکتروگیربکس ها، استفاده از این دستگاه‌ها معایبی نیز دارند؛ از جمله معایب موتور گیربکس عبارت‌اند از:

• تعمیر و نگهداری سخت‌تر: موتور گیربکس‌ها از چرخ‌دنده‌ها و واسطه‌های خاصی استفاده می‌کنند؛ به همین علت تعمیر و نگهداری آن‌ها تا حدی پیچیده‌تر و سخت‌تر از دستگاه‌های مشابه است.
• طراحی پیچیده‌تر: به دلیل طراحی پیچیده‌تر الکتروگیربکس ها، عیب‌یابی آن‌ها نیز دشوارتر است.

۶ نکته مهم در انتخاب الکتروگیربکس

برای انتخاب الکتروگیربکس مناسب هر کاربرد خاص، باید نکات و عوامل مختلفی را در نظر گرفت؛ در اینجا به ۶ نکته مهم در انتخاب الکتروگیربکس اشاره می‌کنیم:

1. توان موتور: توان الکتروموتور گیربکس‌دار باید متناسب با توان کاربرد مورد نظر باشد تا علاوه بر برآورده‌ ساختن نیازها، آسیبی به الکتروگیربکس یا دیگر تجهیزات وارد نشود.
2. دور خروجی: دور خروجی موتور گیربکس متناسب با کاربرد مورد نظر انتخاب شود تا علاوه بر پاسخ به نیاز، از آسیب به دستگاه نیز جلوگیری شود. 
3. نوع گیربکس: یکی دیگر از نکات مهم در انتخاب الکتروموتور گیربکس‌دار، نوع گیربکس است که با توجه‌ به مشخصات فنی دستگاه و نیازهای کاربرد، انتخاب می‌شود.
4. شرایط محیطی: شرایط محیطی مانند دما، رطوبت و گرد و غبار نیز بایستی در انتخاب الکتروموتور گیربکس‌دار در نظر گرفته شود.
5. هزینه: در نهایت، پس از بررسی مشخصات فنی دستگاه، باید بر اساس بودجه موتور گیربکس مناسبی را انتخاب و خریداری نمایید.

البته مشخصات فنی دیگری مانند میزان کارکرد دستگاه، تحمل بار شعاعی و محوری، نحوه قرارگیری محورها نسبت به هم و برند سازنده نیز از جمله عوامل مهم در انتخاب موتور گیربکس هستند.

نحوه نصب موتورگیربکس

موتورگیربکس‌ها در انواع مختلفی تولید می‌شوند که هریک ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد. در ادامه به برخی از مشخصات فنی و ویژگی‌های موتورگیربکس می‌پردازیم. 

1) موقعیت نصب موتورگیربکس: الکتروگیربکس باتوجه‌به نوع خروجی در 6 حالت مختلف نصب می‌شود. موقعیت نصب الکتروگیربکس را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید. بر اساس موقعیت نصب موتورگیربکس، باید موقعیت ترمینال موتور، موقعیت نصب کابل‌های منبع تغذیه به ترمینال الکتروموتور و موقعیت سوپاپ روغن گیربکس مشخص شود.

2) موقعیت ترمینال موتورگیربکس: ترمینال موتور گیربکس در موقعیت‌های مختلفی روی الکتروموتور نصب می‌شود. موقعیت ترمینال باید بر اساس وضعیت و موقعیت نصب موتورگیربکس انتخاب شود. 

3) موقعیت نصب کابل‌های منبع تغذیه به ترمینال الکتروگیربکس: جهت ورودی کابل‌های فاز به ترمینال موتور گیربکس در چهار حالت مختلف طراحی می‌شود؛ باتوجه‌به وضعیت نصب موتور گیربکس و سایر تجهیزات باید موقعیت نصب کابل‌ها را نیز به‌درستی انتخاب نمایید. 

4) موقعیت سوپاپ هوا، پیچ بررسی و تخلیه روغن الکتروگیربکس: معمولاً هر گیربکس دارای یک ولو تنفس، یک پیچ برای بررسی وضعیت روغن و یک پیچ برای تخلیه روغن گیربکس است. هنگام انتخاب الکتروگیربکس و وضعیت نصب آن به موقعیت قرارگیری این سه قسمت نیز توجه نمایید.

بهترین برندهای الکتروموتور گیربکس دار

بهترین برندهای الکتروموتور گیربکس دار موجود در بازار ایران عبارت‌اند از: 

• الکتروگیربکس SEW: موتور گیربکس هلیکال شافت مستقیم SEW (سری R)، بول هلیکال (سری K)، هلیکال آویز (سری F) و موتور گیربکس حلزونی SEW (سری S).
• موتور گیربکس SITI ایتالیا: موتور گیربکس حلزونی SITI (سری U/I/MD)، موتور گیربکس هلیکال شافت مستقیم سیتی (سری NLH)، بول هلیکال یا پینیون کرانویل (سری BH)، هلیکال آویز یا شفت موازی (سری PD)، موتور گیربکس خورشیدی سیتی (سری NRG)، الکتروموتور گیربکس دار دور متغیر سیتی، دینام گیربکس دار صنعتی سنگین (سری PL).
• الکتروموتور گیربکس دار ایلماز ترکیه: موتور گیربکس هلیکال مستقیم پایه‌دار ایلماز (سری M)، هلیکال شفت مستقیم فلنج دار (سری N)، بول هلیکال (سری KR)، هلیکال آویز (سری DR)، الکتروموتور گیربکس دار حلزونی ایلماز (سری E)، موتور گیربکس مخصوص وینچ ایلماز (سری VR).
• گیربکس شریف: الکتروگیربکس هلیکال شفت مستقیم طرح وم شریف (سری G)، دینام گیربکس دار هلیکال مستقیم طرح SEW شریف (سری R)، دینام گیربکس دار بول هلیکال شریف (سری K)، هلیکال آویز (سری F) و دینام گیربکسی حلزونی شریف (سری S).
• موتور گیربکس پارس گرجی: الکتروموتور گیربکس دار هلیکال مستقیم طرح VEM پارس گرجی (سری G)، هلیکال مستقیم طرح SEW (سری R)، بول هلیکال (سری K) و هلیکال آویز (سری F).
• الکتروموتور گیربکس دار شاکرین: موتور گیربکس حلزونی MVF شاکرین، دینام گیربکس دار هلیکال مستقیم (سری SHG) و الکتروگیربکس حلزونی کتابی (سری SHMRV).
• الکتروگیربکس پولادین پارت: الکتروموتور گیربکس دار هلیکال مستقیم طرح VEM پولادین پارت (سری G).
• دینام گیربکس توکا طرح

الکتروموتور گیربکس دار موتوژن

الکتروموتور موتوژن تبریز یکی از برندهای شناخته شده موتورهای الکتریکی ایرانی است؛ باتوجه‌به کیفیت بالا و قیمت مناسب این موتورها، افراد و صنعتگران زیادی ترجیح می‌دهند از الکتروموتور گیربکس دار موتوژن برای کاربردهای خود استفاده نمایند.

تمامی گیربکس‌های معرفی شده در قسمت قبلی را می‌توانید در وب‌سایت کالا صنعتی با الکتروموتور موتوژن سفارش دهید. برای آگاهی بیشتر در زمینه محاسبات انتخاب موتور و گیربکس مناسب و اطلاع از قیمت الکتروموتور گیربکس‌دار موتوژن با کارشناسان کالا صنعتی در ارتباط باشید.

الکتروگیربکس ها با مشخصات متنوع و در ابعاد و اشکال مختلفی تولید می‌شوند. هریک از این دستگاه‌ها برای کاربرد به خصوصی طراحی شده‌اند و باید به‌درستی انتخاب شوند. در این مقاله به معرفی رایج‌ترین انواع موتور گیربکس و کاربردهای آن‌ها پرداخته و نکاتی را برای انتخاب بهترین الکترو گیربکس بیان کردیم؛ بااین‌وجود اگر نیاز به راهنمایی بیشتر در این زمینه دارید، با کارشناسان کالا صنعتی تماس گرفته از مشاوره تخصصی رایگان این مجموعه بهره‌مند شوید.